Kayseri’de 1926 yılında kurulan ve 1928 yılında kapatılan Türkiye’nin ilk uçak fabrikası Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi TOMTAŞ küllerinden yeniden doğuyor. TUSAŞ, ASFAT ve Kayseri Girişim Grubu ortaklığında yeniden hayata geçirilen TOMTAŞ’ın ortak girişim imza töreni Erciyes’te yapıldı.
ASFAT, TUSAŞ, TOMTAŞ Yatırım ve Erciyes Teknopark ortaklığı ile kurulacak TOMTAŞ Havacılık ve Teknoloji A.Ş’nin ortak girişim sözleşmesi Erciyes’te düzenlenen törenle imzalandı. Törene Milli Savunma Bakın Hulusi Akar ile Azerbaycan Savunma Bakanı Zakir Hasanov ile girişim ortakları TUSAŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil, ASFAT Genel Müdürü Esad Akgün, TOMTAŞ Yatırım Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ekşi, Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fatih Altun ve iş insanları katıldı.
AKAR; “YARIM KALAN HİKAYE YENİDEN YAZILIYOR”
Törende yaptığı konuşmada “Dünya almış başını gidiyor. Dolayısıyla bizim de çok çalışmamız lazım” gerekiyor diyen Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar şu ifadelere yer verdi; “Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde, ortaya koyduğumuz vizyon ve destek ile savunma sanayi yolculuğunda en temel ilke özel sektör, kamu, üniversiteler ve vakıf şirketleri. Bunun dördünün bir araya gelmesi ile ortaya çıkacak enerjinin, sinerjinin çok büyük olduğunu, olacağını hepimiz görüyoruz, biliyoruz ve bu şekilde çok şeyler yaptık.
Bu yaptıklarımızdan da çok daha fazlasını yapmaya amade olduğumuzu görmemiz lazım. Yaptıklarımız gayet güzel, bunlardan tabi ki memnuniyet duyacağız. Bunlarla övüneceğiz fakat bunların hiçbirisinin de yeterli olmadığını bileceğiz. Çünkü deveden büyük fil var. Etrafı görmemiz lazım. Dünya almış başını gidiyor. Dolayısıyla bizim de çok çalışmamız lazım. Bunu yaparken de akıllı, makul, mantıklı, rasyonel olmamız lazım, başkalarının tecrübelerinden yararlanmamız lazım” diye konuştu.
KOTİL; “TAŞIN ALTINA ELİMİZİ KOYDUK”
TUSAŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil ise Türkiye’nin beşinci nesil savaş uçağı yapan, BAYKAR’ı, TUSAŞ‘ı ve Kayseri’deki yapılanması ile dünyada havacılıkta söz sahibi olduğunu belirterek; “Biz de bu savunma sektöründe yukarılarda varız diyen bir ülkeyiz. İnşallah bu bir başlangıçtır. Bu işin arkasındayız. TOMTAŞ’ı ayağa kaldırıp ülkemize üretim yapmak için taşın altına elimiz koyduk. hayırlı uğurlu olsun” diye konuştu. TOMTAŞ Yatırım A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ekşi de yarım kalmış hikâyeyi tekrardan canlandırdıklarını vurgulayarak, şöyle konuştu:
Kayseri uçak fabrikası için TOMTAŞ İÇİN İMZALAR ATILDI
Konuşmaların ardından, TOMTAŞ Havacılık ve Teknoloji A.Ş.’nin ortak girişim sözleşmesi kapsamında Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ), Askeri Fabrika ve Tersane İşletme A.Ş. (ASFAT), TOMTAŞ Yatırım A.Ş. ve Erciyes Teknopark A.Ş. tarafından imzalar atıldı.
“Dünya almış başını gidiyor, çok çalışmamız lazım”
Törende yaptığı konuşmada ‘çok çalışma vurgusu’ yapan Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ise, Kayseri’nin ve üniversitelerin bu işin içinde olmasının çok önemli olduğunu, katkılarının çok önemli olduğunu dile getirerek, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde, ortaya koyduğu vizyon ve destek ile savunma sanayi yolculuğunda en temel ilkenin özel sektör, kamu, üniversiteler ve vakıf şirketleri olduğunu söyledi.
Bakan Akar, “Bunun dördünün bir araya gelmesi ile ortaya çıkacak enerjinin, sinerjinin çok büyük olduğunu, olacağını hepimiz görüyoruz, biliyoruz ve bu şekilde çok şeyler yaptık, bu yaptıklarımızdan da çok daha fazlasını yapmaya amade olduğumuzu, harı olduğumuzu görmemiz lazım. Yaptıklarımız gayet güzel, bunlardan tabi ki memnuniyet duyacağız, bunlarla övüneceğiz fakat bunların hiçbirisinin de yeterli olmadığını bileceğiz. Çünkü deveden büyük fil var. Etrafı görmemiz lazım. Dünya almış başını gidiyor. Dolayısıyla bizim de çok çalışmamız lazım, çok çalışmamız lazım. Bunu yaparken de akıllı, makul, mantıklı, rasyonel olmamız lazım, başkalarının tecrübelerinden yararlanmamız lazım” diye konuştu.
Bu paydaşlar ile ciddi bir sinerji ve enerjinin oluşacağını ve amaçlarının ciddi bir savunma ve havacılık sektörü olduğunu dile getiren Bakan Akar, “Biz sayın belediye başkanımızla anlaştık. TOKİ ile anlaştık, ayın 15’ine kadar, 15 Ocak’a kadar araziyi bize getiriyor sayın belediye başkanımız” diyerek çalışmaları hızlıca gerçekleştireceklerini işaret etti. Geçmiş süreçte TOMTAŞ’ın ve Kayseri’deki havacılık tarihine ilişkin rivayetlerden öte akademik ve bilimsel anlamda bir kitap hazırlanarak yayımlandığını da hatırlatan Akar, Büyükşehir Belediyesi katkıları ile okurlara sunulan kitabın bu anlamda toplumu bilgilendirdiğini ifade etti.
TUSAŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil, törene gelirken şehrin güzelliğini bir daha daha görmüş olduğunu belirterek, “Türkiye’nin beşinci nesil savaş uçağı yapan, BAYKAR’ı ile TUSAŞ’ı ile inşallah buradaki yapılanmasıyla dünyada havacılıkta, biz de bu savunma sektöründe yukarılarda varız diyen bir ülkeyiz. İnşallah bu bir başlangıçtır, hayırlı uğurlu olsun” diye konuştu.
100 YILLIK YARIM KALAH HİKAYE TOMTAŞ
Savunma sanayi sektöründe ve özellikle havacılık alanında atağa geçen, kendi milli savaş uçağını üretmek için düğmeye basan Türkiye’nin, birçok alanda olduğu gibi savunma sanayii alanında da geçmişi acı hikayeler ile dolu. Önüne çıkan engeller nedeniyle Türkiye’nin savunma sanayi tarihinde acı bir hikaye olarak yerini alan fabrikalardan birisi de 6 Ekim 1926’da açılan Türkiye’nin ilk uçak fabrikası TOMTAŞ oldu. Türkiye’yi havacılık alanında dünyanın öncü ülkelerinden biri yapacak iken, çeşitli nedenlerden dolayı kapatılan TOMTAŞ’ta, 1926 yılında ilk olarak Junkers A-20’lerin montajı yapıldı. 1927 yılının sonuna kadar ise 30 adet Junkers A-20’nin, 3 adet Junkers F-13’ün üretimi gerçekleştirildi.
TOMTAŞ’ta üretimler sürerken Alman ortak Junkers ile ilgili birtakım sıkıntılar baş gösterdi. Alman firmanın içinde bulunduğu mali zorluklar anlaşmanın sona ermesine neden oldu. Junkers ile patent ve uçak testleri konularında da anlaşmazlık yaşandı. Bununla beraber Türk Hava Kuvvetlerine uçak satan Fransa’nın, fabrikanın kapanması için Alman firmasına yaptığı baskılar da söz konusuydu. Tüm bu sebepler yüzünden 28 Haziran 1928’de ortaklığa son verilerek üretim durduruldu. 27 Ekim 1928’de de TOMTAŞ’ın resmen iflası açıklandı.
Milli Savunma Bakanlığına devrinden sonra bir süre bakım-onarım faaliyetlerine devam eden fabrika 1932 yılında Kayseri Uçak Fabrikası ismini aldı. Uçak üretimi yapan Kayseri Uçak Fabrikası 1940’lı yıllarda Marshall Yardımı’nın da etkisiyle önce üretimi durdurdu, 1950’de ise şuan ki Kayseri Hava İkmal ve Bakım Merkezi haline geldi.
KAYSERİ UÇAK FABRİKASIN DA MİLLİ UÇAK KANATLARININ PARÇALARI ÜRETİLECEK
Kayseri Erkilet Havaalanı’nın yanında 800 dönüm arazi Kayseri Büyükşehir Belediyesi tarafından bu yıl içerisinde Havacılık Teknoloji Geliştirme Bölgesi olarak tahsis edilecek. Ayrıca Havacılık Enstitüsü de kurulacak. Tesiste, milli hava araçlarının üretimi ve geliştirilmesi hedefleniyor. TOMTAŞ tesislerinde, TUSAS’ın ürettiği Milli Muharip Uçak, HÜRKUŞ, HÜRJET ve GÖKBEY ile ATAK helikopterleri ve ANKA’nın parçaları imal edilecek.
TOMTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ekşi de yarım kalmış hikâyeyi tekrardan canlandırılacak
“Bugün burada tarihi bir anı hep birlikte yaşıyoruz. Kayseri’de havacılık sanayinin yarım kalmış hikâyesini bugün tekrardan canlandırmak için buradayız. Anka kuşu inşallah küllerinden yeniden doğuyor. 1926 yılında Kayseri’de açılan ancak yarım kalan hikâyeye sahip, ülkemizin ilk uçak fabrikası. Tekrar aynı isimle kendi şehrinde yeniden hayat buluyor. Başlangıçta memleket adına bir hayal olarak başlayan süreç, büyük kısmı şu an bu salonda hazır bulunan büyüklerimizin desteği ile gayreti ve özverisiyle bugün inşallah vücut buluyor.”
Başkan Büyükkılıç’a desteklerinden dolayı teşekkür eden Ekşi, “Hayalin gerçeğe dönüşmesinin ilk adımı.
Fizibilitenin hazırlanmasından itibaren şehir adına projeye sahip çıkan Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Memduh Büyükkılıç’a teşekkür ediyoruz” dedi.
Konuşmaların ardından, TOMTAŞ Havacılık ve Teknoloji A.Ş.’nin ortak girişim sözleşmesi çerçevesinde Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.(TUSAŞ), Askeri Fabrika ve Tersane İşletme A.Ş. (ASFAT), TOMTAŞ Yatırım A.Ş. ve Erciyes Teknopark A.Ş. tarafından imzalar atıldı.