Türkiye’nin ilk cep uydusu Grizu-263A Dünya etrafında 5800 kez döndü

Türkiye’nin ilk cep uydusu Grizu-263A

Türkiye’nin ilk cep uydusu Grizu-263A, uzaydaki birinci yılını kutluyor. Saatte 30 bin kilometre yol alan uydu, 1 yılda dünya etrafında 5800 kez tur atarak veri topladı. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (ZBEÜ) öğrencilerinden oluşan Grizu-263 Uzay Takımı’nca tasarlanmış ve ABD‘den uzaya fırlatılan Falcon-9 roketiyle uzayda yörüngeye oturtulan Türkiye’nin ilk cep uydusundan ilk sinyal alınmıştı.

Meltem Günay – Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi çatısı altında faaliyet gösteren Grizu 263 Uzay Takımı tarafından geliştirilen Türkiye’nin ilk cep uydusu Grizu263A, geçen yıl 13 Ocak’ta Spaca Falcon 9 roketiyle Cape Canaveral’dan fırlatılmıştı. 3 Mart 1992’de Zonguldak’ta grizu felaketinde yaşamlarını yitiren 263 madenci anısına “Gruzi-263A” adını taşıyan uydu, 1 yıldır görevini başarıyla yerine getiriyor. 5x5x5 santim ölçülerindeki Türkiye’nin ilk cep uydusu, alçak dünya yörüngesinde ve üzerinde bulunan algılayıcılar aracılığıyla elde ettiği verileri Yeryüzü istasyonuna iletiyor.

Grizu-263A Kutuplar arası yolculuk

Cep uydusunun görevini başarıyla yerine getirdiğini söyleyen Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi ve proje danışmanı Prof. Dr. Bülent Ekmekçi, şu bilgileri verdi:

“Uydumuz kutuplar arası yörüngede dolaşıyor. Yaklaşık 1.5 saatte bir dünya etrafında dönüşünü tamamlıyor. Alçak dünya yörüngesinde saatte 30 bin kilometre hızla yol alıyor. Günde 3-4 kez Türkiye üzerinden geçiş yapıyor. Bir gün içerisinde yaklaşık 15-16 kez dünyanın etrafını dolaşıyor. Bir yıllık çalışma süresince 5800 defa dünya etrafında dolaştığını söyleyebiliriz. Dünyanın hemen hemen her coğrafi bölgesinden sinyal alabiliyor ve gönderebiliyor. Şu ana kadar teyit edilmiş 10 bine yakın veri gönderdi. İlk cep uydusu olmakla beraber piko uydu sınıfı dediğimiz küçük uydular içerisinde Türkiye’nin sağlıklı bir şekilde haberleşme kurulan ilk uydusu oldu.

Hatta ilk 24 saatinde bizim beklentilerimizin çok üzerinde sonuçlar geldi. Biz acaba bir iki sinyalleşme olabilir mi, diye düşünürken yörüngeye oturma süreci içerisinde düzenli veri almaya devam ettik. Bir test uydusu olduğu için alt sistemlerin çalışmasıyla ilgili veriler aldık. Bu veriler içerisinde uydunun hız ve ivme verileri, sıcaklık, güneş panellerinin etkinlik ölçümleri gibi bilgiler bulunmaktadır. Uydumuzun ömrü dört yıl. Bu süre sonunda dünyaya yaklaşması ve artık iletişimin kopması bekleniyor.”

Yeni çalışmaların önünü açtı

Cep uydusunun başarısının Türkiye’de bu alanda inanılmaz bir farkındalık oluşturarak yeni çalışmaların önünü açtığını ve hız kazandırdığını vurgulayan Prof. Dr. Bülent Ekmekçi, “Uzay teknolojileri alanında aralarında Grizu 263 ekip üyelerinin de bulunduğu ve öncülük ettiği girişimler başladı ve yeni başarı hikayelerinin önünü açtı. Eğitim açısından öğrencilerimizle birlikte öğrenirken, heyecan verici yeni projelerle yürüyüşümüze devam edeceğiz. Daha büyük hayalleri gerçekleştirmek için çalışmalarımıza tüm gücümüzle sürdürmeye devam ediyoruz” dedi.

Türkiye’nin ilk cep uydusu Grizu-263A’yı tasarlayıp uzaya gönderen Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Uzay Takımı Grizu 263 ekibi, Amerika’da düzenlenen CanSat model uydu yarışmasında tasarladıkları yeni uyduyla dünya şampiyonu oldu.

Cep uyduları’nı uzay çalışmalarında görev yükü maliyet ve haberleşme sistemlerinin testi gibi konularda  tüm dünyada tercih edilmekte. Türkiye‘nin ilk cep uydusu Grizu-263A; Elektrik Güç Alt Sistemi (EGS), Yerleşik Bilgisayar Alt Sistemi (YBS), Haberleşme Alt Sistemi (HS), Yönelim Belirleme Alt Sistemi (YBKS) ve Faydalı Yük Alt Sistemi (FYS) olmak üzere 5 temel alt sistemden ve bu sistemlerin sabitlendiği ve korunduğu bir gövdeden oluşmakta.

Ağırlığı 237 gr olan, 5X5X5 cm boyutunda bir küp şekline sahip Grizu-263A’nın dünyaya göndereceği veri paketi içinde alt sistemlerin tükettiği ve güneş panellerinden elde edilen güç bilgileri, uydunun yörüngedeki hareketlerinin analizi için atalet verileri, UTC zaman bilgileri ve uydu iç sıcaklık bilgisi bulunuyor. Uydu ayrıca yer istasyonu ile çift yönlü haberleşmenin test edilebilmesi için bazı temel işlevleri yerine getiriyor.

GRIZU-263A NE KADAR SÜRE GÖREV YAPACAK?

Uydunun, yaklaşık 525 kilometre yüksekliğinde olacak ve dünya yörüngesinde 4 yıl 8 ay görev yapması planlanmakta.

Daha önce TEKNOFEST kapsamında Türksat tarafından düzenlenen yarışmada 95 takım arasında Türkiye birincisi olarak ödülünü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın elinden alan uzay takımı, ABD’de düzenlenen “CanSat Competition” Model Uydu Yarışması’nda iki kez dünya ikinciliği elde etmişti.

GRİZU 263’ÜN BAŞARILARI

NASA tarafından 2018 yılında düzenlenen ‘Model Uydu Yarışması’nda, tasarladıkları uyduyu 700 metre yüksekliğe fırlatmayı başararak Manchester Üniversitesi’nin ardından dünya ikincisi olan ve 16 Haziran 2019’da da aynı yarışmada İstanbul Teknik Üniversitesi’nin ardından dünya ikinciliğini kazanan Grizu-263 takımı, uzaya gönderdikleri 5x5x5 boyutlarında ve 237 gram ağırlığındaki 5 santimetrelik cep uydusuyla yeni başarılara imza atmak istiyor.