Türkiye NATO’dan çıkabilir mi?’

Türkiye’nin 24 Temmuz 2015’te PKK’yı yurt içinde ve dışında hendeklere gömme harekatlarının başlaması, Türkiye ile ABD politikaları arasında kopuşun başlangıcıydı. 15 Temmuz 2016 darbe girişimi, Türkiye’nin bu hamlelerine karşı NATO ve ABD’nin bir yanıtıydı.

Ama Türk milleti, ordusu ve polisiyle birlikte Ankara’da ve İstanbul ile Türkiye’nin birçok yerindeki çarpışmalarda ABD’nin silahlı güçlerini yendi. Arkasından İkinci İsrail koridorunu tarihe gömen Suriye ve Irak’taki harekatlar yapıldı

60 yıl geçtikten sonra bloğun tarihinde ilk defa bir ülkenin çıkması meselesi gündeme geldi. Ankara resmi olarak bu fikirde olmasa bile meselenin konuluşu bile rezonans teşkil ediyor.

Türkiye-NATO ilişkileri ve NATO’dan çıkma kampanyasıyla ilgili, Ankara’nın gerçek niyetlerine dair az da olsa bir aralık bırakıyor. Kommersant ise belli ki Türkiye’nin NATO’dan çıkabileceğine ihtimal vermiyor.

Rusya Adalet Bakanlığı tarafından “yabancı acentası” sayılan Rosbalt, gerilimin karşı cephesini inceliyor ve Finlandiya’nın NATO’ya katılması halinde Rusya’nın alacağı tedbirler üzerinde duruyor. Hiç kuşku yok ki Ukrayna gerilimi günün birinde azalırsa eğer Baltık Denizi NATO’nun Rusya’yı kuşatma stratejisinde yeni bir kaynar kazan olacak; ama Ukrayna geriliminin azalmasına gerek kalmadan katmerlendirmesi daha olası

‘Türkiye NATO’dan çıkabilir mi?’

60 yıl geçtikten sonra bloğun tarihinde ilk defa bir ülkenin çıkması meselesi gündeme geldi. Ankara resmi olarak bu fikirde olmasa bile meselenin konuluşu bile rezonans teşkil ediyor.

Haftanın seçkisinin üç yazısından ikisi doğrudan doğruya, sonuncusu ise dolaylı olarak Türkiye’yle ilgili. İzvestiya’nın yazısı, Türkiye-NATO ilişkileri ve NATO’dan çıkma kampanyasıyla ilgili, Ankara’nın gerçek niyetlerine dair az da olsa bir aralık bırakıyor.

Kommersant ise belli ki Türkiye’nin NATO’dan çıkabileceğine ihtimal vermiyor. Rusya Adalet Bakanlığı tarafından “yabancı acentası” sayılan Rosbalt, gerilimin karşı cephesini inceliyor ve Finlandiya’nın NATO’ya katılması halinde Rusya’nın alacağı tedbirler üzerinde duruyor.

Hiç kuşku yok ki Ukrayna gerilimi günün birinde azalırsa eğer Baltık Denizi NATO’nun Rusya’yı kuşatma stratejisinde yeni bir kaynar kazan olacak; ama Ukrayna geriliminin azalmasına gerek kalmadan katmerlendirmesi daha olası.

‘Türkiye NATO’dan çıkabilir mi?’

Türkiye NATO’ya, Yunanistan’la birlikte girdi ve 13’üncü üye ülke oldu. Bu, bloğun kurulmasından üç yıl sonra gerçekleşen ilk genişleme çerçevesinde gerçekleşti. Türkiye’de en az üç NATO üssü var; ülkenin askeri kıtaları düzenli olarak bloğun deniz ve kara tatbikatlarına katılıyorlar. 2021’de Türkiye’nin NATO’ya aidatı 117,5 milyon dolardı.

60 yıl geçtikten sonra bloğun tarihinde ilk defa bir ülkenin çıkması meselesi gündeme geldi. Ankara resmi olarak bu fikirde olmasa bile meselenin konuluşu bile rezonans teşkil ediyor. Çelişkinin katalizatörü, Türkiye’nin bir dizi ültimatom verdiği İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya girmesi görüşmeleri ve Ankara’nın NATO’daki diğer müttefikleriyle tartışmaları.

Türkiye NATO’dan çıkabilir mi? Bu mesele Kuzey Atlantik anlaşmasının 13’üncü maddesiyle düzenleniyor. Belgeye göre anlaşmanın yürürlüğe girmesinin üzerinden 20 yıl geçmesinden itibaren isteyen her ülke bloktan ayrılabilir.

Teknik olarak çıkış, taraflardan birinin ABD hükümetini anlaşmanın sonlandırıldığına dair bilgilendirmesinden bir yıl sonra gerçekleşir. ABD’li yetkililer bundan sonra NATO üyesi diğer ülkeleri devletlerden birinin anlaşmadan çekildiğine dair resmi olarak haberdar etmek zorunda.

1966-2009 arasında Fransa ittifakın askeri kanadından ayrılmış ama siyasi kanadında kalmıştı, dolayısıyla pratikte hiçbir ülke ittifaktan çıkmış değil. …

Rusya Uluslararası Meseleler Konseyi program koordinatörü Konstantin Suhoverhov, İzvestiya’da yazdığı makalede şöyle özetlemişti:

“Ankara hâlâ fırsattan yararlanmaya ve Kuzey Avrupa ülkelerinin bloğa katılmasını onaylamadan önce kendisi için ek ‘bonuslar’ elde etmeye çalışıyor. Ama 30 üye ülkeden 28’i Stokholm ve Helsinki’nin ittifaka girişini onayladı; Türkiye’nin buna engel olması neredeyse imkânsız.”

Türkiye NATO’dan çıkarsa ne olur?

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini veto yönündeki kararı açıklaması hem içeride hem de dışarıda Türkiye’nin NATO üyeliği konusunda son 6-7 yıllık bir tartışmanın yeniden alevlenmesine neden oldu.

Aslında bu tartışma Türkiye’de 1991’de Sovyetler Birliği’nin yıkılması ve Doğu Bloku’nun dağılmasından sonra sessiz ve derin bir şekilde başlamıştı. Ancak bugünkü yönleriyle 2014-15’ten itibaren çok yoğun bir şekilde gündemde.

Türkiye’de Ergenekon ve Balyoz tertiplerinin bozulması, açılımın sona erdirilmesi, Obama’nın “PKK’yı ABD’nin kara gücü” olarak açıklaması, Türkiye’nin 24 Temmuz 2015’te PKK’yı yurt içinde ve dışında hendeklere gömme harekatlarının başlaması, Türkiye ile ABD politikaları arasında kopuşun başlangıcıydı.

15 Temmuz 2016 darbe girişimi, Türkiye’nin bu hamlelerine karşı NATO ve ABD’nin bir yanıtıydı. Ama Türk milleti, ordusu ve polisiyle birlikte Ankara’da ve İstanbul ile Türkiye’nin birçok yerindeki çarpışmalarda ABD’nin silahlı güçlerini yendi. Arkasından İkinci İsrail koridorunu tarihe gömen Suriye ve Irak’taki harekatlar yapıldı.

TÜRKİYE’DE NATO’CULUĞUN BİTİŞİ

Türkiye, kendi ulusal menfaatlerini uygulayan politikalara yöneldikçe, her aşamada ABD ve NATO’nun açıktan uyguladığı engellemelerle karşılaştı. Bu durum, 1950’lerden beri geçerli olan “Atlantikçi/NATO’cu” politikaların daha fazla sorgulanmasını sağladı. Böylece devlet ve toplum içindeki bu eğilimlerin zayıfladığı bir zemin oluştu.

Ama daha önemlisi, bu zemini sağlayan Gladyo yapılanmasının devlet ve toplum içinden tasfiye edilmeye başlanması oldu. Türkiye’nin 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrasında ülke içinde ABD hesabına Türkiye’ye karşı savaşan, Türkiye’nin ulusal menfaatlerini her kritik aşamada baltalayan FETÖ’cü paralel devlet yapılanmasını temizlemeye girişmesi bu nedenle ABD ile Türkiye arasındaki mücadelede tayin edici önemdedir.

Bu temizlik henüz bitmemiştir. Gladyo’nun Atatürkçü, solcu, İslamcı, ‘renklendirilmiş’, her kılığa giren kripto unsurları, büyük ölçüde zayıflamakla birlikte halen devlet ve toplum içinde vardır. Bunlar, varlıklarını, Türkiye’nin NATO üyeliğinin devamına borçludur.

Türkiye’nin NATO içinde kaldığı her gün bu unsurlar için güvencedir. Bu nedenle, NATO’dan çıkmak terörü besleyip büyüten, darbeler tertipleyen, siyasete müdahale eden Gladyo’dan kurtulmayı sağlar.

Türkiye’nin NATO’dan ayrılma tartışmaları

Türkiye’de sonuncusu Ankara Büyükelçiliği olmak üzere birden fazla defa görev yapan Jeffrey, önceki yıl katıldığı bir toplantıda “Türkiye NATO’dan çıkabilir mi” sorusuna verdiği yanıtta, Türkiye’nin Afganistan’daki, Balkanlar’da ve Karadeniz’deki NATO operasyonlarına verdiği destek ile Türkiye’deki NATO üsleri ve ABD üsleri düşünüldüğünde bunun çok kötü olacağını belirtmişti.

Herhangi bir ülkenin NATO’dan çıkabileceğini, ama çıkartılamayacağını hatırlatan Jeffrey, ‘‘Daha da kötüsü Türkiye’nin sadece NATO’dan ayrılması değil başka ittifaklar kurması olur bu da NATO’nun kurulmasından bu yana başına gelen en kötü darbelerden olur’’ demişti. (Amerikanın Sesi,

Ulusal güvenlik/istihbarat analisti Marc C. Johnson da “NATO ile Türkiye birbirinden uzaklaşırken, Rusya, Çin ve İran kazanıyor” başlıklı yazısında şöyle diyordu: “Türkiye, herhangi bir şekilde NATO’dan çekilmesinin gerekliliğini hissettirirse, en büyük kayıpla kim karşılaşır? Söylemesi zor.

Açıkçası, bu, Moskova, Pekin, Tahran ile ABD ve NATO’nun etkisine karşı mücadele eden diğer başkentler için büyük bir stratejik düşeş olarak görülebilir. Ve bu, İttifak’ın tarihinde herhangi bir noktada olduğundan daha makul görünen bir senaryo

NATO üyesi olmayan bir Türkiye’nin durumu ne olur ?

NATO’da söz hakkı bulunmayan bir Türkiye’nin etkisi ve gücü ne olur? Mesela, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin NATO’ya üye olmak istemesi durumunda, Türkiye veto hakkını kullanabilir mi? Orta Doğu’da herhangi bir ülkenin NATO’ya üye olması konusunda söz sahibi olabilir mi? Doğu Akdeniz’in ve Ege’nin tümüyle bir NATO/Yunan gölü haline gelmesine karşı koyabilir mi?

En önemlisi, çevresindeki iç savaş ve sığınmacı akını gerekçesiyle, NATO üyesi olmayan bir Türkiye’nin NATO için gelecekte tehdit ülke olarak algılanma olasılığına karşı ne yapılacak? NATO ittifakından ayrılma, stratejik bir karardır ve sadece siyasi iktidarın üstlenebileceği bir sorumluluk değildir. Çünkü NATO’dan ayrılan bir Türkiye’nin, üyelerin vetosu nedeniyle tekrar dönüş şansı da hiç olmayacaktır.

“Uluslararası ilişkilerde bana ait olan bana aittir. Sana ait olan ise müzakereye açıktır.” gerçeği ortada dururken, Türkiye NATO’dan çıksın mı?

Atatürk’ün dış politikası, “millî gücü ve ulusal çıkarları esas alan”, “gerçekçilik”, “tam bağımsızlık” ve “anti emperyalizm” ilkelerine dayanan millî bir siyasettir. Bu millî politika dışlanmamalıydı, küçümsenmemeliydi, terk edilmemeliydi. Atatürk’ün politikası izlenseydi, Türkiye’nin NATO ittifakına da, S-400 sistemine de ihtiyacı olmazdı.