TEI Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut F. Akşit, “T70 genel maksat helikopterlerimizde kullanılacak T700-TEI-701D motorunu hafta bir adet üretebilmek için çalışıyoruz” dedi.
Halihazırda üretim calışmaları devam eden T70 genel maksat helikopterlerine TEI’de lisans altında üretilen T700-TEI-701D turboşaft motorları güç verecek.
Proje kapsamında 12’si opsiyonel olmak üzere 248 motor üretecek TEI, test helikopterlerinde kullanılacak ilk dört motoru 2019’da TUSAŞ’a teslim etmişti.
Türkiye’de üretilen ilk helikopter motoru olan T700-TEI-701D, önden tahrikli; entegre hava girişi parçacık ayıklayıcılı; tek parçalı (single spool) beş kademe eksenel (axial) – tek kademe merkezkaç (centirfugal) kompresör, merkezi akışlı dairesel (thru-flow annular) yanma odası, iki kademeli eksenel akış gaz üretici türbinden ve serbest iki kademeli eksenel akış güç türbininden meydana gelen bir turbo şaft motor.
“Pandemi döneminde bile hiçbir gecikme olmadan teslim etmenin gururunu yaşıyoruz”
Törende konuşmasını gerçekleştiren TEI Genel Müdürü Mahmut F. Akşit “Şu anda teslimini yapmakta olduğumuz T700-TEI-701D motoru, T700 motoru olarak biliniyor. Skorsky helikopterlerinin 2 bin beygirlik bir motoru, ama Türkiye’de ‘Yerli Kara Şahin’ diye de biliniyor. Bu motoru 2018’den bugüne üretiyoruz. Bugün 50’ncisini teslim etme gururunu yaşadığımız rakamlara ulaştık.
Şu anda bizim ürettiğimiz, motor seri isim plakası bize ait olan 50’nci motorumuz. General Electric bize lisanslı üretim hakkı verdi, üretiyoruz. Motorun bütün sorumluluğu da bize ait. Sözleşme bittiğinde bütün motorları teslim ettiğimiz zaman 25 yıl boyunca bu motorların bakım ve onarımından da biz sorumlu olacağız. Proje kapsamında toplamda 236 adet motor üretme yükümlülüğümüz var, bunu zaman ve takvime uygun olarak yerine getiriyoruz. 50’nci motor, anlaşmaya göre Kasım ayında teslim edilmesi gereken bir motordu ve sözleşmede olduğu gibi pandemi döneminde bile hiçbir gecikme olmadan teslim etmenin gururunu yaşıyoruz” dedi.
“Şu an itibariyle bu motordan 63 adet üretmiş durumdayız”
Motorları seri imalat olarak ürettiklerini ve her motorun üretimden sonra bir dizi teste sokulduğunu belirten Genel Müdür Akşit, testlerden geçip müşteri tarafından kabulü yapılıp onaylanan motorların teslim için gönderildiğini aktardı. Akşit, “50’nci motorumuzun kabulü yapıldı, inşallah bu törenden sonra müşterimiz TAI’ye, Ankara’ya gönderilecek. Diğer motorlarımız da sırayla testlere giriyor. Şu an itibariyle 63 tane bu motordan üretmiş durumdayız” ifadelerini kullandı.
“Bunlar adette küçük, hacimde küçük, kıymeti yüksek şeyler”
Konuşmasının devamında TEI olarak haftada bir helikopter motoru üretecek kapasiteye ulaştıklarını müjdeleyen Akşit, bu durumun havacılık sektöründe azımsanmaması gerektiğinin altını çizdi. Akşit, TEI ekibini kutladığı sözlerini şöyle sürdürdü:
“Güzel bir haber vereyim, şu andan itibaren artık haftada bir motor üretecek kapasiteye ulaşmış vaziyetteyiz. Daha önceki konuşmalarımda duyduğunuzda ‘Artık iki haftada bir motor üretebiliyoruz’ derken, şu anda haftada bir üretecek noktaya gelmiş durumdayız. Otomotiv sanayiinde yıllık 1, 1 buçuk milyon adetlerden bahsediyoruz, havacılık sektöründe bu kadar yüksek adetler mümkün değil.
Bu dediğimiz haftada bir adet, gerçekten büyük bir adet. Halkımız otomotiv sanayi ile karıştırmasın, günde binlerce üretmek gibi şeyler havacılık sektöründe yok. Bunlar adette küçük, hacimde küçük, kıymeti yüksek şeyler. Her biri milyonlar değerinde teknoloji ürünü. Tasarımı da üretimi de testi de teknoloji gerektiren ürünler. Biz de TEI ile bu teknoloji seviyesinde olduğumuzu gururla ilan ediyoruz. Takvimi hiç şaşırmadan zamanında teslimat yapan, bunun için gayret gösteren bütün ekibimizi buradan tebrik ediyorum, sağ olsunlar, var olsunlar.”
TEI Genel Müdürü Akşit’in konuşmasının ardından pasta kesilerek, yapımı tamamlanan helikopter motorlarıyla hatıra fotoğrafı çekildi.
T700-TEI-701D Turboşaft Motoru Özellikleri:
- Motor Ağırlığı: 207 kg
- Motor Uzunluğu: 117 cm
- Azami Motor Çapı: 63 cm
- Yakıt Çeşidi: JP-8, JP-5, JP-4
- Maksimum Devir Hızı: 22.000 devir/dk. – 25.300 devir/dk.
Performans Özellikleri (Deniz Seviyesi / Standart Gün)
| SHP | (kW) | SFC | |
| Acil Durum | 2,000 | 1,491 | – |
| Azami Güç | 1,994 | 1,486 | 0,465 |
| Ara Seviye | 1,902 | 1,418 | 0,462 |
| Sürekli Azami Güç | 1,716 | 1,279 | 0,462 |
| Uzunluk | 46 in (117 cm) | ||
| Nominal Çap | 15,6 in (39,6 cm) | ||
| Ağırlık | 456lb (207 kg) |