Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) raporuna göre savunma sektöründeki en büyük 100 şirketi arasında 2 Türk şirketi yer aldı. Listede ASELSAN 56. sırada, TUSAŞ ise 84. sırada yer aldı.
ASELSAN ve TUSAŞ, savunma sektöründeki en büyük 100 şirket arasında yer aldı
Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) tarafından yayınlanan yeni verilere göre savunma sektöründeki en büyük 100 şirketin silah ve askeri hizmet satışları 2020- 2021 yılları arasında yüzde 1,9 artışla 592 milyar dolara ulaştı.
Raporda 2021’de görülen tedarik zinciri sorunlarının Ukrayna savaşı nedeniyle daha da kötüleşmesinin muhtemel olduğu aktarıldı.
SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretimi Programı Direktörü Dr Lucie Béraud-Sudreau, “Kalıcı tedarik zinciri sorunları olmadan 2021’de silah satışlarında daha da büyük bir büyüme bekleyebilirdik” dedi.
Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgali, özellikle Rusya’nın silah üretiminde kullanılan önemli bir hammadde tedarikçisi olması nedeniyle, silah şirketleri için tedarik zinciri zorluklarını artırdı.
SIPRI Kıdemli Araştırmacısı Dr. Diego Lopes da Silva, “Tedarik zincirindeki aksamalar devam ederse, bazı ana silah üreticilerinin Ukrayna savaşının yarattığı yeni talebi karşılaması birkaç yıl alabilir” ifadelerini kullandı.
ABD ŞİRKETLERİ İLK 100’E HAKİM ANCAK SATIŞLAR DÜŞÜYOR
Listedeki 40 ABD şirketinin silah satışları 2021’de toplam 299 milyar doları buldu. 2020’ye kıyasla silah satışlarında düşüş görülen tek bölge Kuzey Amerika oldu. 2021’de ABD ekonomisi. 2018’den beri İlk 100’deki ilk beş şirketin tamamı ABD’de bulunuyor.
SIPRI Kıdemli Araştırmacısı Dr Nan Tian, “Muhtemelen önümüzdeki birkaç yıl içinde ABD hükümetinin silah endüstrisi birleşmelerini ve satın almalarını sınırlamak için daha güçlü adımlar atmasını bekleyebiliriz” dedi.
Avrupalı askeri havacılık şirketlerinin satışlarının azaldığı, Çinli şirketlerin ise silah satışlarında hızlı büyüme sağladığı kaydedildi.
Dünya Listesinde 2 TÜRK savunma şirketi
Savunma sektöründeki en büyük 100 şirketin yer aldığı listede ASELSAN 56’ncı sırada, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) da 84. sırada yer aldı. 2020’de ilk 100’ün dışında kalan TUSAŞ, yüzde 62’lik artışla sıralamaya yeniden girdi.
DİĞER ÖNEMLİ GELİŞMELER
Altı Rus şirketi 2021’in İlk 100’ü arasında yer alıyor. Silah satışları, 2020’ye göre yalnızca yüzde 0,4’lük bir artışla 17,8 milyar doları buldu . Rus silah endüstrisinde durgunluğun yaygın olduğuna dair işaretler vardı.
Orta Doğu merkezli ilk 100 şirket, 2021’de 15,0 milyar dolarlık silah satışı gerçekleştirdi. Bu, 2020’ye kıyasla yüzde 6,5’lik bir artış oldu ve İlk 100’de temsil edilen tüm bölgeler arasında en hızlı büyüme hızı oldu.
Japonya merkezli dört İlk 100 şirketin toplam silah satışları, 2020’ye kıyasla yüzde 1,4 düşüşle 9,0 milyar dolardı.
Bu, Tayvanlı bir firmanın İlk 100’de yer aldığı ilk yıl. Füzeler ve askeri elektronik konusunda uzmanlaşmış NCSIST (60. sırada), 2021’de 2,0 milyar dolarlık silah satışı kaydetti.
ÇİNLİ ŞİRKETLER LİSTEDE
Rapora göre, küresel silah satışları 2015’ten bu yana istikrarlı bir şekilde artarken, SIPRI, Çinli şirketleri ilk kez yıllık listesine dahil etti. Rusya – Ukrayna savaşının dünyadaki silah şirketleri için tedarik zinciri sıkıntılarını arttırdığına yer verilen raporda, Batılı ülkeler için Rusya’nın silah üretiminde kullanılan hammaddelerin önemli bir tedarikçisi olduğu vurgulandı.
AVRUPA SİLAHLANMAYA DEVAM EDİYOR
SIPRI raporuna göre, cirosunu yükselten bölgelerin başında ise yüzde 4,2’lik artışla Avrupa geliyor. Üstelik bu veriler, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırdığı 24 Şubat 2022 öncesine ait.
SIPRI raporuna göre Rusya’nın başlattığı savaş Avrupa ve ABD’de silahlara olan talebi anormal ölçüde arttırdı. “Ukrayna’ya gönderilen silahlar ABD ve Avrupa ülkelerinin envanterinden çıktı ve bu eksiklerin tamamlanması gerek” diyen Liang, “Siparişlerin artacağından eminiz, ancak bu durum 2022 mali tablolarına kazanç olarak yansır mı, bunu net bir şekilde söylemek için erken” söyleminde bulundu.
Bugün itibarıyla Avrupa’da, siparişlerin büyük oranda artacağı öngörüsünde bulunan tek savunma sanayi şirketi Almanya merkezli Rheinmetall. Şirket, Ukrayna’ya zırhlı araç gönderecek ülkelerin, bu açıklarını kapatmak için siparişlerini 2023’te yüzde 30 ila 40 oranında artıracağını tahmin ediyor. Siparişler konusunda bir sıkıntı görünmüyor, ancak zaman konusunda zorluklar yaşanabilir.
KRİTİK KAYNAK: ZAMAN
Buna en iyi örnek ABD’de üretilen Javelin tanksavar füzeleri ile ilgili siparişler. Washington yönetimi 2022’nin Ekim ayına dek Ukrayna’ya 8 bin 500 adet Javelin füzesi gönderdi. Bu da üç ila dört yıllık bir üretim süresine denk geliyor.
Şiao Liang, bu durumun silah üreticileri için önemli bir sorun olduğunu belirterek, “Daha fazla sipariş aldıkları doğru ama bunun altından kalkıp, ürünleri zamanında teslim edebilecekler mi?” sorusunu dile getiriyor.
Ukrayna Savaşı uzadıkça, Batı ülkelerinin Ukrayna’ya daha ne kadar silah desteği sağlayacağı sorusu da önem kazanıyor. Liang’ın bu konudaki düşünceleri şöyle: “Bazı ülkelerin şimdiden dengeyi sağlamaya çalıştığını görüyoruz. Kendi ihtiyaçları ile Ukrayna’ya destek arasında bulunması gereken bir denge bu. Ancak şunu da biliyoruz ki, stoklar azalmaya başladı ve bunların yeniden doldurulması lazım”.
Avrupa Birliği (AB) üyesi bazı ülkeler, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının ardından silahlanmaya büyük ağırlık vermeye başladı. Örneğin Polonya, asker sayısını beş yıl içinde iki katına çıkarmayı hedefliyor. Finlandiya, hava kuvvetlerine yatırımı önemli ölçüde artırma kararı alırken, Yunanistan, Fransa ve İtalya milyarlarca euro değerinde silah alımı için anlaşmalar imzaladı. Almanya’da ise Başbakan Olaf Scholz, savaşın başlamasından kısa süre sonra ordu için 100 milyar euro bütçe ayrılacağını duyurmuştu.
RUS ŞİRKETLERİNDE DURGUNLUK
Peki Rusya silah endüstrisinde durum ne? Rus silah sanayi kazancını 2021’de çok az da olsa artırdı. Ancak Liang’a göre bu yeni bir gelişme değil. SIPRI raporu, bunun temelinde Rus hükümetinin 2016 yılında askeri endüstriye verdiği üretimi artırma direktifi olduğunu vurguluyor.
Raporda, Rusya’nın Ukrayna’ı işgalinin ise silah sanayi savaşı desteklemek zorunda olduğu için bu gidişatı tersine çevireceği belirtiliyor.
Rusya’da güncel olarak bazı silahların üretimi için gerekli olan parçaların eksikliği yaşanıyor. Ülkeye Batı tarafından uygulanan ekonomik ambargolar nedeniyle Rusya çip ve yarı iletken ithalinde büyük sorunlarla karşı karşıya. Söz konusu parçalar, özellikle tank ve füze imalatı için vazgeçilmez öneme sahip.
YÜKSEK TEMPOLU ÇİN VE ORTA DOĞU
Asya ve Orta Doğu bölgelerine bakıldığında ise en hızlı büyümenin Orta Doğu ülkelerinde olduğu görülüyor. Bu bölgede üretim yapan beş silah şirketi, küresel çapta en büyük 100 şirket arasında 2021’de en büyük büyüme rakamlarına ulaşan firmalar oldu.
Asya’da bir süredir görülen Çin’in silah sanayi alanındaki yükselişi de hız kesmeden devam ediyor. Söz konusu ülke son yıllardaki atılımlarıyla, ABD’nin ardından dünyada en fazla silah üreten ikinci ülke konumuna yükseldi. Silah satışlarındaki artış, aynı zamanda Çin ordusu donanımının modernizasyon çapını ve Pekin’in tüm silah kategorilerinde dış dünyadan bağımsız olma hedefini gözler önüne seriyor. Çin, 2017-2021 yılları arasında, Hindistan, Mısır ve Cezayir’in de yaptığı gibi silahlarının büyük kısmını Rusya’dan ithal etmişti.
SIPRI raporunu kaleme alan isimlerden Şiao Liang, süregelen Ukrayna Savaşı’nın küresel silah piyasasını nasıl etkileyeceğinin şu an için belirsiz olduğuna dikkat çekiyor. Ciro verilerini iyi takip etmek gerektiğini belirten Şiao Liang, söz konusu savaşın silah endüstrisinin dinamiğini gelecek yıllarda da etkilemeye devam edeceğini ifade ediyor.