Rusya, rezervlerini güçlendirmek için Türk lirası, yuan ve rupi gibi dost ülkelerin para birimlerini değerlendirme kararı doğrultusunda ilk adımları atmaya başladı. Uzmanlar, ‘Bizim de Merkez Bankamız bu adımı desteklemeli. Rusya ile ticaretimiz gelişir, dolarizasyon kırılır.’ dedi
Rusya’nın Moskova Borsası’nda (MOEX) 1 Mart’ta Türk lirası-Rus rublesi cinsinden vadeli işlemlere başlanacağı bildirildi. Moskova Borsası’ndan yapılan açıklamada, söz konusu döviz cinslerinde Haziran, Eylül ve Aralık 2023 ile Mart 2024 tarihlerinde yapılacak sözleşmelere erişebileceği bilgisine yer verildi.
MOEX açıklamasında, Türk lirası ile Hong Kong dolarına yönelik talebin arttığı belirtildi.
Bu nedenle, Moskova Borsası’nın 1 Mart’ta Türk lirası-Rus rublesi ve Hong Kong doları-Rus rublesi cinsinden vadeli işlemlere başlayacağı kaydedilen açıklamada, borsa müşterilerinin söz konusu döviz cinslerinde Haziran, Eylül ve Aralık 2023 ile Mart 2024 tarihlerinde yapılacak sözleşmelere erişebileceği bilgisine yer verildi.
RUSYA’DAN TÜRK LİRASI KARARI!
Açıklamada söz konusu uygulamanın, hem kurumsal yatırımcıların hem de tüzel kişilerin bu tür işlemlere ilgisini artıracağı ifade edildi.
MOEX Yönetim Kurulu Başkanı Yuriy Denisov, Aralık 2022’de yaptığı açıklamada, Moskova Borsası’nda Türk lirasına yönelik talebin 2022’de bir önceki yıla göre 17 kat arttığını açıklamıştı.
AVRASYA’DAKİ YENİ YÜKSELİŞİN GÖSTERGESİDİR’
Görev Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tugay Şen, “Rusya Merkez Bankası’nın rezervlerini Türk Lirası ile güçlendirme kararı, Türkiye ve Rusya arasındaki ticari ilişki açısından büyük bir adım.” dedi. Şen, Aydınlık’a yaptığı açıklamada, artık iki ülke arasında milli paralarla ticaretin daha da kolaylaşacağını ve yaygınlaşacağını belirtti ve “Biz de bu yönde adımlar atmaya başladık. Dolarizasyona karşı atılan bu adım, Yuan ve Rupi de düşünüldüğünde Avrasya’daki yeni yükselişin göstergesidir.” ifadesini kullandı.
EN ÇOK YUAN KULLANAN ÜÇÜNCÜ ÜLKE
Rusya, ticarette de dolar ve avrodan uzaklaşmak istiyor. Uluslararası Ödeme Sistemi SWIFT’in ağustosta yayımladığı raporda, Rusya’nın yüzde 4 payla uluslararası ödemelerde en çok yuan kullanan üçüncü ülke konumuna yükseldiği bildirildi. Rusya daha önce en çok yuan kullanan ülkelerin yer aldığı listede bulunmuyordu.
Rus ekonomisini tekrar rayına oturtabilmek için dolar ve avronun kullanımına alternatif dost ülkelerin para birimlerini kullanma fikri son dönemde popülerlik kazandı.
Batılı ülkeler, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının ardından Rusya Merkez Bankası’nın yaklaşık 600 milyar dolar değerindeki uluslararası rezervlerinin yabancı bankalarda bulunan 300 milyar dolarlık kısmını dondurmuştu.
YAPTIRIM UYGULAYANLAR ‘DOST’ DEĞİL
Ülkede kapsamlı sermaye kontrolleri uygulamaya başlayan Kremlin, ihracatçılara döviz gelirlerini rubleye dönüştürme talimatı vermek durumunda kaldı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise ülkesine yaptırım uygulayan tüm ülkeleri “dost olmayan ülke” olarak tanımlayarak, bu ülkelerin başta doğal gaz olmak üzere çeşitli Rus ürünlerini artık yalnızca rubleyle alabileceklerini söyledi.
Yaptırımlar nedeniyle ekonomisi krize giren Rusya’da dolar/ruble paritesi yüzde 70 artışla 120 seviyesine kadar çıkarken, Moskova yönetimi, sermaye kontrolleri ve Putin’in açıkladığı yeni, rubleyle ödeme sistemi sayesinde dolar/ruble paritesini tekrar 60 bandına düşürmeyi başardı.
Hem Rusya’nın Çin, Hindistan, Türkiye gibi ülkelerle ticaretini geliştirecek bir yaklaşım hem de diğer ülkelerdeki rezervlerine el konulmasının önüne geçecek bir yaklaşım. Dolar ve avro tutmak, rezervin değeri açısından da çok riskli bir yaklaşım.
Hem rezervinizin değerini koruyorsunuz hem keyfi yaptırımlardan korunma olanağı buluyorsunuz.
Dost ülkeler arasında Türkiye’nin de tanımlanması çok güzel. Milli paralarla ticareti destekleyen bir girişim, bu açıdan da çok önemli. Rusya ile Çin, bunu zaten daha önce yapmaya başlamışlardı. Kendi aralarında yüzde 90 oranında dolarla yaptıkları ticareti, yüzde 40’lara kadar düşürdüler.
Bu adımla birlikte daha genele, Rusya’nın ticari partnerlerine yayılacak.
BİZİM MERKEZ BANKAMIZ DA BU ADIMI DESTEKLEMELİ’
Türkiye’nin en önemli problemlerinden biri dolarizasyon, dış ticaretini ağırlıklı olarak dolarla yapıyor. Tasarruflarının da önemli kısmını dolar olarak tutma eğilimi var. MB Başkanı Sayın Kavcıoğlu, sanayicileri uyarmıştı.
İhtiyaçtan kaynaklanan bir dolarizasyon da var. Merkez bankaları karşılıklı olarak yerel paraları tuttuğu zaman milli paralarla ticaret desteklenecek ve dolarizasyonu kıran bir etki yaratacak. Bu anlamda çok büyük bir katkı.
TCMB’nin de ruble tutarak bu adımı desteklemesi lazım. Swap anlaşması yapılabilir.
Rus Merkez Bankası’nın attığı bu adım, rezervlerin çeşitlendirilmesi bakımından da örnek olarak alınmalıdır. Hem ticaret yaptığımız ülkelerin para birimleriyle hem örneğin yuan gibi istikrarlı para birimleriyle çeşitlendirilmeli.