Türk havacılığının çılgın projesi Milli Muharip Uçak (MMU/TFX) TUSAŞ tesislerinde hızla tamamlanıyor. 18 Mart 2023’te motor çalıştırıp hangardan çıkacak MMU’ya iniş takımları da montajlandı. İlk görüntüsü 23 Kasım’da paylaşılan ve 85 milyonu gururlandıran milli savaş uçağında süreç sorunsuz ilerliyor.
Geçtiğimiz ay iniş takımları üzerine alınan MMU prototipinin, F110 tipi motorlarının entegrasyonu da başarıyla tamamlandı. Mart 2023’te motorlarını çalıştırarak hangardan çıkış yapması (Roll-Out) planlanan uçak, beklenenden de önce bu faaliyeti gerçekleştirebilir.
MMU prototipine ait son fotoğrafta, uçağın montaj faaliyetlerinin büyük ölçüde tamamlandığı görülüyor. Dar bir perspektiften çekilmiş olsa da söz konusu fotoğrafta, uçağa güç verecek F110 tipi turbofan motorların egzoz çıkışları da görülebiliyor.
Milli Muharip Uçak Program ilerleyisi
Mart 2023’te hangardan çıkış yapması ve 2026 yılında ise ilk uçuşunu gerçekleştirmesi planlanan Milli Muharip Uçak’ın program takviminde, kısa süre önce bazı revizeler gerçekleştirildi. Bu doğrultuda uçağın ilk uçuş tarihi, 2025 yılına çekildi. 18 Mart 2023 olarak belirlenen hangardan çıkış tarihi ise Ocak veya Şubat aylarına çekilebilir. Bununla ilgili ilk sinyali, TUSAŞ CEO’su Prof. Dr. Temel Kotil, Aralık ayı içerisinde verdi.
Türk savunma sanayiinin en büyük projesi olan Milli Muharip Uçak’ın ilk prototipi, geçtiğimiz günlerde nihai montaj hattına alınmıştı. Uçak, Mart 2023’te hangardan çıkış yapacak. TUSAŞ tarafından 3 adet MMU Blok 0 ve 1 adet de MMU Blok I prototipinin üretileceği biliniyor.
2026 sonuna kadar 3 adet MMU Blok 0 prototipinin üretiminin tamamlanması planlıyor. 2029 yılından itibaren ise MMU Blok I konfigürasyonun üretim faaliyetlerinin başlaması ve 10 adet MMU Blok I A/C’nin, Türk Hava Kuvvetleri’ne teslim edilmesi hedefleniyor.
İlk etapta 4.5 nesil olarak nitelendirilecek Milli Muharip Uçak’ın, nihai aşamada 5. nesil statüsüne ulaşması hedefleniyor. Halihazırda ABD üretimi F-22 ve F-35 savaş uçakları, 5. nesil savaş uçakları olarak biliniyor. Rus yapımı Su-57 ve Çin yapımı J-20 platformları ise 5. nesil statüsüne ulaşmayı hedefleyen 4.5 nesil savaş uçakları olarak nitelendiriliyor.
MMU’unun ilk F110 motorları ve Özellikleri
F110 olarak isimlendirilen bu motorların tabii ki farklı versiyonları mevcut. TF-X’de kullanılması düşünülen motorlar ise 29.000 lbf ila 32.500 lbf (13 ton – 14.7 Ton) arasında bir itki kuvveti ürettiği söyleniyor. Bu da çift motor olarak kullanıldığı takdirde uçağın performansının yüksek olacağı anlamına gelebilir. MMU için yine de etkili motor olmayacağını belirtmek isterim
F-16’dan bildiğimiz kadarıyla bu motorlar boyut olarak da büyük hacme sahip motorlar. Dolayısıyla TF-X’in de büyük gövdeli bir uçak olacağını, buna da bağlı olarak menzil ve harekat yarıçapı gibi değerlerin artabileceğini, mühimmat konusunda daha avantajlı hale gelebileceğini söyleyebiliriz.
Avantajları bu şekilde. ancak dezavantajları da var. Şimdi de dezavantajlarını yazalım:
En büyük dezavantaj motorun ABD üretimi olması. Şimdiye kadar bizlere ne kadar zorluklar çıkardığını unutmamak lazım.
Motorların hacimli motorlar olması performans konusunda her ne kadar avantaj şeklinde yorumlansa da en nihayetinde bu aletlerinde bir ağırlığının olduğunu düşünürsek, kapladıkları alanlar olduğunu düşünürsek uçağın tasarımının negatif yönde etkilenme ve değişme ihtimali de azımsanmayacak kadar fazla seviyede var. Yani tercih edilen motorlar belki bizim tahmin ettiğimiz kadar performans sağlamayabilir.
Uçağın tasarımını olumsuz anlamda etkileyebilir ve yine bir performans kaybına yol açabilir. Gövde tasarımının büyümesi şuan burada aklımıza gelmeyen başka sorunlara yol açabilir. örnek ani manevra dönüşleri alçalma ve yükselme dog fight vb.
En nihayetinde eski teknoloji temelli olan bu motorlar her ne kadar güncellenmiş olsalar da 5. nesil uçaklarda bulunması gereken düşük radar kesit alanına sahip nozzle (egzoz) teknolojisiyle uzaktan yakından alakaları olmaz.
Bir ihtimal üzerine çalışmalar yapılır belki fakat bunun da ne kadar etkili olacağı yine tartışma konusu olur. 5. nesil uçakların ana etmenlerinden biri olan radarda düşük görünürlük kabiliyeti bu motorlar ve onların nozzlelarından kaynaklı olarak negatif yönde etkilenecektir. Yani bu motorlar havada yüksek ses ve ısı yaydığından uçağı görünür hale getirecektir.
MMU Teknik Özellikleri
-Kanat Açıklığı: 14 m
-Uzunluk: 21 m (69 ft)
-Yükseklik: 6 m (20 ft)
-İtki: 2 x 29.000 lb
-Azami Hız: 1,8 Mach (40.000 ft)
-Servis Tavanı: 55.000 ft
–Servis Tavanı: 55.000 ft
MMU Sistem Özellikleri
–Yüksek Durumsal Farkındalık
-Optimize Edilmiş Pilot İş Yükü
-Muharebe Hasar Tespiti
-Yeni Nesil Görev Sistemleri
-Diğer Unsurlarla Müşterek Çalışılabilirlik
-Düşük Görünürlük ve Kızılötesi İz
-Sensör ve Veri Füzyonu Destekli Atış Kontrol Sistemi ile Hassas Vuruş
-Kısa Dönüş Süresi
-Kolay Bakım
-Sürdürülebilir Yaşam Döngüsü Desteği
-Uygun Maliyetli Yaşam Döngüsü Desteği
-Dahili Silah Yuvası
-Supercruise Kabiliyeti