Roketsan'ın yıllar süren çalışmasının ürünü olan Tayfun, Türkiye'nin ilk kısa menzilli balistik füzesi. Bilinen ilk testinde 456 saniyede 561 kilometreye ulaşarak Türkiye’nin elindeki en gelişmiş füzenin menzilini ikiye katlayan Tayfun'un özellikleri neler? Türkiye'nin savunma sanayinde nasıl bir etkisi olacak? Uzmanlar, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın “Menzilini uzatacağız' (561 km) dediği TAYFUN balistik füzesinin test atışından sonra bir anda dünya gündemine oturan Türkiye'nin füze teknolojisi değerlendirdi. Savunma sanayiinde üretime ağırlık veren Türkiye, füze teknolojisinde de çıtayı yükseltiyor. Habere göre Uzmanlar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın “Menzilini uzatacağız' dediği Tayfun ile yapım aşamasında olan Cenk ve Gezgin füzeleri hakkında değerlendirmelerde bulundu. "SADECE YUNANİSTAN DEĞİL İSRAİL, MISIR, BALKAN ÜLKELERİ VE KAFKASYA ÜLKELERİ DE TAYFUN'UN MENZİLİNDE" Savunma Politikası Analisti Turan Oğuz Tayfun füzesinin menzilinin 1.000 kilometreye yakın olduğunu düşündüğünü ifade ederek şunları söyledi: Tayfun ile sadece Yunanistan'ı değil İsrail'i, Mısır'ı, Balkan ülkelerini, Kafkasya ülkelerini dahi vurabiliyorsunuz. Önümüzdeki süreçte bu menzillerin daha da uzayacağı kesin.
Yerli balistik füze Tayfun 561 km'den hedefi vurdu HEDEF 3 BİN KİLOMETRE Geliştirilerek 3 bin kilometrelere kadar çıkarılacaktır. İran'ın 2 bin 500 kilometre menzilli füzeleri var ama hassas değil. Türkiye, bu füzeleri 5 metrelik vuruş hassasiyetiyle yapabiliyor. 500 kilogram patlayıcı içeren bir harp başlığını hassasiyetle hedefe göndermek, hasım ülke için menzilden daha çok rahatsız edici bir şeydir. GEZGİN SEYİR FÜZESİ Gezgin ise diğerlerinde farklı olarak bir seyir füzesi. Denizden 3 metre yukarıda gidebilir. Bu da teşhis edilmesini çok zorlaştırır. Menzilinin ise 1.000 ila 1.500 kilometre olması bekleniyor. Hava Kuvvetleri eski İstihbarat Başkanı Gürsel Tokmakoğlu da diğer füze türevlerinin de devreye alınabileceğine dikkat çekerek “Türkiye güvenlik bölgesini inşa etmek istiyor ise böyle caydırıcı silahlarla ortaya çıkmalıdır. Bu tarz füzeler tartışma oluşturur ama bunlar bir taarruz silahı değil caydırıcılığı ve barışı temin edici bir yöntemdir” dedi. YUNANİSTAN UYARMIŞTI: TAYFUN'DAN SONRA NE? TÜRKIYE'NİN KENDİ HİPERSONİK SİLAHLARINA SAHİP OLMASINI NASIL İSTERİZ? Yunan medyasında yer alan "TAYFUN'dan sonra ne? Türkiye'nin kendi HİPERSONİK silahlarına sahip olmasını nasıl isteriz?" başlıklı analizde, Türkiye'nin Tayfun'la sadece bir başlangıç yaptığı, süpersonik füzeler için TÜBİTAK-SAGE'de ses altı, ses üstü ve çoklu ses hız aralıklarında test yapabilecek bir "trisonik rüzgar tüneli" veya TSTT inşa edileceği ifade edildi. BALİSTİK FÜZE HİPERSONİK FÜZE FARKI? Balistik füzeler hedeflerine aerodinamik etkiler altında, eğik atış prensibiyle fırlatmadan itibaren belli bir aşamaya kadar kazandıkları enerjiyi, uçuşlarının geri kalanında kullanarak ulaşır. Balistik füzeler atmosferik etkiler altında olduğundan, belli bir süre takip edilmeleri halinde uçuş rotaları hesaplanabilmektedir. Balistik füzelerin radarlarla tespit edildikten sonra düşeceği noktayı tespit etmek daha kolaydır. Süratlerinin yüksekliği, hava savunma erken ihbar sistemlerine tespit, teşhis ve takip için gerekli zaman bırakmadıkları için hipersonik hızlarda uçan seyir füzelerinin tehdit katsayısı çok daha yüksektir. Hipersonik füzeler HSS tepki gösterene kadar hedefine varabildiği için bu silaha sahip olan taraf sürpriz etkisi avantajını elinde tutar.
BALİSTİK FÜZE HİPERSONİK FÜZE FARKI?
Tayfun’un ÖZELLİKLERİ HAKKINDA NELER BİLİNİYOR? Bora’nın yapımında çoğunlukla ABD’den ithal eden parçalar ve ara ürünler kullanılıyor. Türkiye’nin 10 yılı aşkın süredir, daha uzun menzilli ve daha ağır başlıklı Bora-2 üzerinde çalışıyor. Bora’nın geliştirilmiş ve güncellenmiş versiyonu demek; en az 300 kilometre menzili olması demek. Ancak Bora-2’yle hedeflenen menzille ilgili resmi bir açıklama yok. Roketsan’ın, 561 km menzile ulaşan Tayfun’un yapımında bu çalışmalar sırasında edindiği deneyimi kullanmış olması olası. Tayfun’la ilgili çalışmaların hangi aşamada olduğu, ne zaman envantere girebileceğine dair bilgiler kamuoyuyla paylaşılmadı. Roketsan, üzerinde çalışılan projelerle ilgili bilgileri internet sayfasından paylaşırken Tayfun’a ait herhangi bir bilgiye halkın erişimine açık platformlarda yer vermiyor. Karataş, “Testleri de başarıyla yapılmış olan bu füzenin önümüzdeki sene içinde ilgili birime teslim edileceğini düşünüyorum” yorumunu yapıyor: “Her projenin yönetimiyle ilgili süre de belirlenmiş oluyor. Tasarım, test, üretim, teslim planları vardır ancak bunları biz gerçekleşmeden bilemeyiz. Şahsi değerlendirmem önümüzdeki yıl Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın envanterine girmiş olacağı yönünde.”
TAYFUN FÜZESİ ÖZELLİKLERİ
Peki Tayfun’un Türkiye’nin savunması ve askeri gücü için anlamı ne?
BBC Türkçe'ye konuşan Emekli Hava Pilot Tümgeneral Beyazıt Karataş, ülkenin savunması için hazırlanan bu yeni balistik füzeyle “caydırıcılığın artırılacağını” söylüyor: “Biz bu füzeyi komşularımıza karşı değil, ülkemizi hedef alan tüm ülkelere karşı caydırıcılığı artırmak için geliştiriyoruz. Bulunduğumuz coğrafyada hemen hemen herkesin balistik füzesi ya da füze imkan kabiliyeti var. Dolayısıyla bu gündemde uzun süredir vardı. Savunma sanayinde üretilen bu tür silahlar ülke savunmasına daha büyük katkıda bulunacaktır.”Tayfun’un ÖZELLİKLERİ HAKKINDA NELER BİLİNİYOR?
Türkiye’nin uzun yıllardır hem kısa ve orta menzilli balistik füze hem de hava savunma sistemleri üzerine çalıştığı; bu esnada dışarıdan satın alınan ve NATO ile uyumlu füzeleri envanterine eklediği biliniyor. 1988 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) roket ve füze ihtiyacının karşılanması amacıyla kurulan devlet kurumu Roketsan tarafından üzerinde çalışılan Tayfun, 500 kilometre üzerinde menziliyle ve balistik özelliğiyle Roketsan’ın ürettiği diğer füzelerle arasında büyük bir fark yaratıyor. Menzili 1000 km’den düşük olan, karadan atılan ve yere neredeyse dik açıyla yaklaşarak diğer ağır silahlara göre yüksek süratle hedefe ulaşan, birçoğu nükleer başlık da taşıyabilen füzelere “kısa menzilli balistik füze” adı veriliyor. Roketsan’ın ürettiği balistik füzeler “taktik balistik füze” özelliğini taşıyor. Yani muharebe sahasında kullanılan ve menzili daha düşük ve stratejik hedeflere ateş eden füzeler. Bunlardan en gelişmişi olan Bora, 8x8 Taktik Tekerlekli Araç ve Roketsan Çok Namlulu Roket Atar Silah Sistemi u¨zerinden atılıyor ve 280 km menzile sahip. 470 kilogramlık savaş başlığına sahip Bora’nın hedefe ulaşırken yanılma payı da 50 metre olarak veriliyor.
300 KM ÜZERİNDE MENZİLLE KRİTİK BİR EŞİK Mİ AŞILDI?
Tayfun’un üretilmesi aslında Türkiye’nin savunma sanayii için kritik bir gelişme. Zira bu balistik füze, 1987’de ABD’nin öncülüğünde kurulmuş olan Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi’nin (FTKR) 300 km menzil sınırını aşıyor. Bu anlaşmada menzil ve taşınabilen yük kapasitesi belli bir eşiğin üzerinde olan balistik füzelerin ihracının ve yayılmasının sınırlandırılması amaçlanıyor. Türkiye’nin de 1997 yılında taraf olduğu rejime göre 300 km’den daha uzun menzili olan ve 500 kilogramın üzerinde yük taşıyabilen balistik füzelerin ihracatı yasak. Bu füzelerin üretilmesi için gerekli olan stratejik malzemelerin ihracatı ve dışarıdan teknoloji desteği de rejime göre kısıtlanıyor. Bu rejim, kendi balistik füze üretim ve geliştirme kapasitesi üst düzey olan ülkelerin, diğer ülkelerin kapasitesini sınırlandırmak için oluşturduğu bir rejim olduğu gerekçesiyle eleştiriliyor. Rejimin maddeleri üzerinde anlaşırken ise “kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesi” gerekçe gösterilmişti. Bu anlaşmayı 2012 yılında Güney Kore, Kuzey Kore’den gelen tehdidin arttığını söyleyerek ve ABD ile yeni bir anlaşma imzalayarak aslında ihlâl etmiş oldu ancak anlaşmaya bağlandığı için bir yaptırımı olmadı. Çin’in anlaşmayı ihlâl edecek şekilde 300 km’den uzun menzilli bazı füzeleri ve teknolojisini farklı ülkelere satması ise; çeşitli yaptırımlarla sonuçlandı. Türkiye’nin ilk kez 300 km üzerinde kısa menzilli balistik füzeyi üretmiş olması, teknoloji transferi yapmadan, kendi imkanı ile bunu yapabileceğini gösteriyor. Eğer tarafı olduğu rejimi ihlâl etmediyse, Türkiye böylece bu imkanı geliştirdiğini ve bundan sonra daha gelişmiş silahlar üzerinde de çalışacağını göstermiş oldu. Hükümete yakınlığıyla bilinen bazı gazetelerde, Tayfun’un üretiminde yerli imkanların kullanıldığı; bir başka deyişle yerli savunma sanayi ürünlerinin kullanıldığı da yazıyor. Bunun detayı henüz resmen açıklanmadı, füzenin üretimi de gizlilik içinde yürütüldü. Bu sebeple hem Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi hem de Türkiye’nin savunma sanayi konusunda gösterdiği gelişim açısından Tayfun’un sonuçları ve etkileri, zaman içinde ortaya çıkacak.
'ÇEŞİTLİLİK HER ZAMAN ÜLKE GÜVENLİĞİNE KATKI SAĞLAR'
Peki Tayfun’un geliştirilmesi, son dönemde F-16’ların güncellenmesi ve F-35’lerin satın alınmasıyla ilgili, ABD ile yaşanan siyasi kriz sebebiyle sorunlar yaşayan TSK açısından ne anlama geliyor? Bazı savunma sanayi uzmanları, balistik füzelerin aslında dezavantajlı olduğunu savunuyor. Karadan güdümlü füzelerin tek kullanımlık silahlar olması, belli bir ağırlıktaki patlayıcıları yüksek maliyetle taşıması gibi eleştiriler var… Balistik füzelerin önceden belirlenmiş hedeflere kilitlenmesi; buna karşın savaş uçaklarının ani beliren hedeflere yönelerek yolunu değiştirebilmesi gibi özellikler de hatırlatılıyor. Diğer yandan savaş uçaklarının daha ağır patlayıcıları defalarca taşıyarak hedefe ulaştırabildiği; hedefler konusunda daha esnek olduğu ve maliyetinin de daha düşük olduğu ifade ediliyor. Yani özetle, balistik füze sahibi olmak “mali, teknolojik ve insan kaynağı gücü olan ülkelerin” tercih ettiği bir savunma yöntemi olarak görülüyor. Türkiye’nin de bu alanda kendisini göstermek istediği anlaşılıyor. Emekli pilot Karataş ise savunma alanında çeşitliliğin önemli olduğunu; taktik planlamada farklı silahların farklı şekillerde işe yarayacağını söylüyor: “Örneğin Rusya-Ukrayna arasındaki savaşta uçakların yeterli olmadığı yerlerde füzelerin kullanıldığını; onun mümkün olmadığı durumlarda uçakların kullanıldığını görüyoruz. Çeşitlilik her zaman ülkelerin savunma sanayi ve güvenliğine katkı sağlar.”TAYFUN FÜZESİ ÖZELLİKLERİ
Tayfun füzesi özellikleri arasında;- 561+ kilometre menzili ile Türkiye’nin en uzun menzilli füzesi olma özelliğini taşıyor,
- Taktik Balistik Füze 300 km'den az menzile sahip BF sistemidir.
- Kısa Menzilli Balistik Füze 300 ile 1000 km menzil aralığında olan BF sistemidir.
- Orta Menzilli Balistik Füze 1000 ile 3000 km menzil aralığında olan BF sistemidir.
- Uzun Menzilli Balistik Füze 3000 ile 5550 km arasında menzile sahip BF sistemidir.
- Kıtalararası Balistik Füze 5000 km ve üzeri menzile sahip olan BF sistemidir.
- Denizaltından Atılan Balistik Füzesi