Haaretz tarafından yapılan habere göre İsrail, yüzlerce eski Merkava tankını bir ülkeye ihraç edecek Bu bağlamda Kıbrıslı bir kaynağın İsrail ile konu hakkında görüşmeler yapıldığını doğruladığı iddia edildi. Güney Kıbrıs'a asker çıkartarak geçtiğimiz yıl Rumlarla ortak tatbikat yapan ve Ada'yı Demir Kubbe hava savunma sistemiyle donatmayı tasarlayan İsrail yeni bir adım daha atıyor. Ana muharebe tankı Merkava, Rumlara verilecek. 2022 yılında dünyaya 12,5 milyar dolarlık silah ihraç ederek kendi rekorunu kıran İsrail, Ukrayna savaşı bahanesiyle depolarındaki tanklardan bir kısmını Güney Kıbrıs Rumlarına sevk etmek üzere. İsrail Savunma Bakanlığı'na bağlı İhracat Koordinasyon Dairesi SIBAT'ın yöneticisi Yair Kulas, birkaç gün önceki açıklamasında, yerli Merkava tanklarının eski modellerini biri Avrupa ülkesi olmak üzere iki ülkeye satma aşamasında olduklarını söylemişti.
İsrail, Merkava tanklarını GKRY’ne veriyor Kulas'ın ismini zikretmediği ülkelerin Güney Kıbrıs ve Fas olduğu anlaşıldı. Uluslararası savunma sitelerinde yayınlanan bilgilere göre Tel Aviv yönetimi, Ukrayna'ya 41 adet T-80U tankı hibe eden Güney Kıbrıs'ın envanterinde tank açığı oluştuğunu ve bunun Merkava tanklarıyla kapatılacağını belirtiyor. Benzer durum Fas için de geçerli, çünkü bu ülkenin T-72B model tanklarını Ukrayna'ya bağışladığı iddia ediliyor. İbranice 'araba' anlamına gelen ve ilk olarak 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra tasarımına başlanan Merkava tankları, 1970'li yıllardan beri gelişimini sürdürdü. 1979'da envantere giren ilk Merkava tanklarının ardından seri 2, 3 ve 4 modelleriyle devam etti. 1500 beygir güç üreten Alman MTU motorlu Merkava tanklarının 2 ve 3 numaralı varyantlarının ihraç edileceği belirtiliyor. Geçtiğimiz yıl Ada'ya asker çıkararak Rumlarla birlikte tatbikat yapan İsrail ordusu ile Güney Kıbrıs arasındaki ilişki derinleşiyor. İsrail yapımı hava savunma sistemi Demir Kubbe'nin Rumlara verilmesi konusunda da bir anlaşmanın yapıldığı biliniyor. ABD geçtiğimiz yıl Güney Kıbrıs'a yönelik silah ambargosunu tamamen kaldırmış ve imzalanan anlaşmalarla Ada güneyindeki limanlara savaş gemileri konuşlanmasının önünü açmıştı.
Yeni İsrail tankının geliştirilmesine 1970'lerin başında, 1973'teki Yom Kippur Savaşı'ndan çıkarılan derslerle başlandı.
Ortaya çıkan çekirdek tasarım, dünyanın herhangi bir yerinde hizmet veren ana muharebe tankları arasında benzersiz olmaya devam etmektedir.
Çoğu modern tankın aksine, Merkava'nın motoru gövdenin ön kısmında yer alır, böylece düşman ateşinden daha iyi korunur ve taret arkaya doğru konumlandırılır.
Ayrıca bir zırhlı muharebe aracına göre daha uygun bir arka bölmesi vardır. Bu, dört kişilik mürettebatına ek olarak 10 adede kadar tam silahlı asker taşımasına ve hatta gerektiğinde zırhlı bir ambulans görevi görmesine olanak tanır.
1979 yılında hizmete giren orijinal Mk 1 varyantı yaklaşık 60 ton ağırlığındaydı ve iyileştirilmiş yollarda saatte 29 milin (saatte 46 kilometre) biraz altında bir azami hıza sahipti.
105mm'lik bir ana silahla donatılmıştı ve üç adede kadar 7.62x51mm makineli tüfekle donatılabiliyordu. Geleneksel mermilere ek olarak 105mm, LAHAT lazer güdümlü tanksavar füzelerini ateşlemek için de kullanılabiliyordu.
Merkava Tankı ve Özellikleri
Arka bölmede genellikle 60 mm'lik bir havan topu taşınırdı. Havan topu, mürettebata dolaylı ateş kabiliyeti kazandıran yüksek patlayıcılı mermiler ya da tankı düşman ateşinden gizlemeye yardımcı olan sis mermileri ateşlemek için kullanılabilirdi. Gece çatışmalarında yardımcı olması için aydınlatma mermileri de ateşlenebiliyordu.
Havan topunun dahil edilmesi, İsrail kuvvetlerinin İngiliz yapımı Centurion tanklarıyla yaşadığı deneyimlerin bir yan ürünüydü; bu tanklar, özellikle sis mermisi fırlatmak için taretin içinden ateşlenebilen 2 inçlik bir havan topuyla donatılmıştı.
1983 yılında IDF, geliştirilmiş zırh ve güç aktarım bileşenleri de dahil olmak üzere bir dizi iyileştirme içeren geliştirilmiş Mk 2 varyantlarını teslim almaya başladı. Yeni versiyon ayrıca 60 mm'lik havanı taretin içine taşıyarak mürettebatın düğmeleri ilikliyken bile gövdenin içinden ateşlemesine olanak tanıdı.
Mk 2'nin diğer alt varyantları tankın gece savaş kabiliyetlerini geliştirmek için yeni termal optikler ve ek zırh paketleri ekledi. Mk 2D versiyonu, hasar gördükten sonra değiştirilmesi daha kolay olan modüler bölümlere sahip kompozit bir zırh paketinin tanıtılmasıyla zırh yükseltmelerini bir adım öteye taşıdı.
1989'da tanıtılan Mk 3 varyantı, çok yönlü kabiliyette daha önemli bir artışı temsil ediyordu. Bu versiyon 120 mm'lik daha büyük bir ana silahla donatılan ilk versiyondu.
Ayrıca daha güçlü bir motor, daha da geliştirilmiş aktarma organları ve önemli atış kontrol ve optik yükseltmeleri aldı. Sonuç olarak, Mk 3 orijinal versiyondan yaklaşık beş ton daha ağır olmakla birlikte, saatte yaklaşık 37 mil (saatte 60 kilometre) azami yol hızı ile daha hızlıdır.
Mk 3'ün bir dizi alt varyantı da daha fazla yükseltme sensörü ve diğer iyileştirmelerle geliştirildi.
En yeni Mk 4, Mk 3'ün geliştirmeleri üzerine inşa edilmiştir.
Geliştirilmiş 120 mm'lik bir topa ve daha da güçlü motoruna uyum sağlamasına yardımcı olmak için yeniden tasarlanmış bir gövdeye sahiptir. Ayrıca gelişmiş sensörlere, savaş yönetimine ve veri paylaşım yeteneklerine sahiptir.
IDF 2009 yılından itibaren Mk 4 varyantlarını Trophy Aktif Koruma Sistemi (APS) ile donatmaya başlayarak tanklara güdümlü tanksavar füzelerine ve diğer zırh karşıtı piyade silahlarına karşı bir koruma katmanı daha sağlamıştır.
Namer adı verilen taretsiz ağır zırhlı personel taşıyıcı ve Ofek komuta aracı da dahil olmak üzere bir dizi Merkava türevi de geliştirilmiş ve sahaya sürülmüştür.
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda, şu anda birçok ülkenin Merkava'nın daha da eski varyantlarını satın almakla ilgilendiğini öğrenmek şaşırtıcı değil.
Şu anda İsrail Savunma Bakanlığı ile aktif olarak görüşen tarafların hiçbiri belirlenmemiş olsa da, geçmişte Kolombiya ve Türkiye'nin örnekleri satın almakla ilgilendiğine dair raporlar vardı.
Singapur'un 2010'ların ortalarında düzinelerce Merkava satın aldığına dair haberler hiçbir zaman doğrulanmadı.
SIBAT Başkanı Kulas'ın Merkava'ları satın almakla aktif olarak ilgilendiğini söylediği Avrupa ülkesi Türkiye olabilir, ancak bu durum geçmişte olduğundan daha az olası görünüyor.
Türkiye daha önce İsrail ile eski tanklar için yükseltme paketleri, özellikle de ABD yapımı M60'ın varyantları da dahil olmak üzere varyant savunma programları üzerinde çalıştı.
Son zamanlarda daha da ısınmış olsalar da, Türkiye-İsrail ilişkileri geçtiğimiz on yıl içinde önemli ölçüde soğumuştu.
Türk Ordusu, Altay adı verilen ve yerli olarak geliştirilen bir ana muharebe tankı satın alma konusunda ilerliyor. Roketsan gibi Türk savunma firmaları da yeni M60 geliştirmeleri sunmaya devam ediyor.
Merkava Tankı ve Özellikleri
Halen eski Sovyet tasarımlarının varyantlarını ve türevlerini kullanan daha küçük ülkeler de dahil olmak üzere, şu anda yeni tanklar için pazarda olabilecek çeşitli Avrupa ülkeleri var.
T-72 tabanlı M-84A4 tanklarına sahip Hırvatistan buna bir örnektir ve halihazırda İsrail ile ikinci el, ancak daha üst düzey askeri donanımın potansiyel satışı konusunda bir etkileşim geçmişine sahiptir. Hırvat Hava Kuvvetleri 2010'ların sonunda eski İsrail F-16A/B Netz savaş uçaklarını almak için sıraya girmişti ki ABD hükümeti bu anlaşmayı engelledi.
Elbette mevcut jeopolitik bağlamda en büyük soru, adı açıklanmayan Avrupa ülkesinin Ukrayna olup olmadığıdır. Durumun böyle olabileceğine dair spekülasyonlar zaten vardı, ancak şu ana kadar durumun böyle olduğunu gösteren hiçbir şey ortaya çıkmadı. Elbette Avrupa'daki başka bir ülke de bu tankları satın alabilir ve daha sonra Ukrayna'ya transfer edebilir.
Ukrayna hükümetinin işgalci Rus güçlerine karşı mücadelede yardımcı olması için aktif olarak daha modern tanklar edinmeye çalıştığı bir sır değil. Ukrayna'nın Batılı ortakları, aralarında İngiliz Challenger 2'ler ve Alman Leopard 2'lerin de bulunduğu çeşitli tiplerde tanklar tedarik etmeye başladılar ancak bu teslimatlar zaman alıyor. Özellikle ABD yapımı Abrams'ların teslim edilmesine daha aylar var.
Aynı zamanda Ukrayna ordusu şu anda ağır zırhlıların önemli bir rol oynadığı büyük bir karşı saldırıya aktif olarak katılıyor. Bu durum, şaşırtıcı olmayan bir şekilde, kayda değer muharebe kayıplarıyla sonuçlandı. Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ülkeler daha bu hafta Ukrayna silahlı kuvvetlerine tank ve diğer ağır zırhlı araç akışını sürdürme sözü verdi.
İlginç bir şekilde, SIBAT başkanı Kulas son röportajında İsrail'in emekli Merkavaları tedarik edebilme hızını önemli bir satış noktası olarak vurguladı.
"Dünya sistemlerin peşinde koşuyor ve üretim süreçleri zaman gerektiriyor ve herkesin bekleyecek zamanı yok" dedi.
Aynı zamanda, Rusya'nın Şubat 2022'de topyekûn işgalini başlatmasından bu yana İsrail hükümetinin Ukrayna'ya açık bir askeri yardım sağlama konusunda çok çekingen davrandığını da belirtmek gerekir.
İsrailli yetkililer Mart ayında bir tür politika değişikliğine gidildiğini duyurmuş ancak onayın yalnızca insansız hava aracı saldırılarına karşı kullanılanlar gibi "savunma" amaçlı sistemlerin satışına verileceğini vurgulamıştı.
Kısa bir süre önce internette ortaya çıkan bir grup gizli ABD hükümet belgesi, Amerikalı yetkililerin İsrail'in tutumunu daha da değiştirmesi için baskı yapılabileceğine inandıklarını gösteriyordu.
Geçtiğimiz hafta içinde internette dolaşan ve bir Ukrayna askerini İsrail yapımı Spike tanksavar füze lançeri ile gösterdiğini iddia eden fotoğraflar da var ancak bu görüntüleri çevreleyen koşullar belirsizliğini ve doğrulanmamışlığını koruyor.
Güney Kıbrıs'ın Ulusal Muhafızlarına ait T-80U tanklarının Ukrayna'ya transfer etmesi için büyük baskı altında olduğunu ve Yunanistan'ın bu T-80U'ların kaybını telafi etmek için kendi stoklarından Leopard 2'leri GKRY’ye vermeye pek istekli olmayacağını unutmamak gerek.
Tüm bunların ötesinde Kulas sadece Merkava satışlarıyla ilgili görüşmelerin ilerlediğini doğruladı. Bu anlaşmaların sonuçlanıp sonuçlanmayacağını zaman gösterecek.
Sonuç olarak, İsrail'in eşsiz Merkava tankının ilk dış satışını gerçekten gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceğini ve alıcılar arasında Ukrayna'nın olup olmayacağını sadece zaman gösterecek.
Merkava Tankı ve Özellikleri
Yeni İsrail tankının geliştirilmesine 1970'lerin başında, 1973'teki Yom Kippur Savaşı'ndan çıkarılan derslerle başlandı.
Ortaya çıkan çekirdek tasarım, dünyanın herhangi bir yerinde hizmet veren ana muharebe tankları arasında benzersiz olmaya devam etmektedir.
Çoğu modern tankın aksine, Merkava'nın motoru gövdenin ön kısmında yer alır, böylece düşman ateşinden daha iyi korunur ve taret arkaya doğru konumlandırılır.
Ayrıca bir zırhlı muharebe aracına göre daha uygun bir arka bölmesi vardır. Bu, dört kişilik mürettebatına ek olarak 10 adede kadar tam silahlı asker taşımasına ve hatta gerektiğinde zırhlı bir ambulans görevi görmesine olanak tanır.
1979 yılında hizmete giren orijinal Mk 1 varyantı yaklaşık 60 ton ağırlığındaydı ve iyileştirilmiş yollarda saatte 29 milin (saatte 46 kilometre) biraz altında bir azami hıza sahipti.
105mm'lik bir ana silahla donatılmıştı ve üç adede kadar 7.62x51mm makineli tüfekle donatılabiliyordu. Geleneksel mermilere ek olarak 105mm, LAHAT lazer güdümlü tanksavar füzelerini ateşlemek için de kullanılabiliyordu.
Arka bölmede genellikle 60 mm'lik bir havan topu taşınırdı. Havan topu, mürettebata dolaylı ateş kabiliyeti kazandıran yüksek patlayıcılı mermiler ya da tankı düşman ateşinden gizlemeye yardımcı olan sis mermileri ateşlemek için kullanılabilirdi. Gece çatışmalarında yardımcı olması için aydınlatma mermileri de ateşlenebiliyordu.
Havan topunun dahil edilmesi, İsrail kuvvetlerinin İngiliz yapımı Centurion tanklarıyla yaşadığı deneyimlerin bir yan ürünüydü; bu tanklar, özellikle sis mermisi fırlatmak için taretin içinden ateşlenebilen 2 inçlik bir havan topuyla donatılmıştı.
1983 yılında IDF, geliştirilmiş zırh ve güç aktarım bileşenleri de dahil olmak üzere bir dizi iyileştirme içeren geliştirilmiş Mk 2 varyantlarını teslim almaya başladı. Yeni versiyon ayrıca 60 mm'lik havanı taretin içine taşıyarak mürettebatın düğmeleri ilikliyken bile gövdenin içinden ateşlemesine olanak tanıdı.
Mk 2'nin diğer alt varyantları tankın gece savaş kabiliyetlerini geliştirmek için yeni termal optikler ve ek zırh paketleri ekledi. Mk 2D versiyonu, hasar gördükten sonra değiştirilmesi daha kolay olan modüler bölümlere sahip kompozit bir zırh paketinin tanıtılmasıyla zırh yükseltmelerini bir adım öteye taşıdı.
1989'da tanıtılan Mk 3 varyantı, çok yönlü kabiliyette daha önemli bir artışı temsil ediyordu. Bu versiyon 120 mm'lik daha büyük bir ana silahla donatılan ilk versiyondu.
Ayrıca daha güçlü bir motor, daha da geliştirilmiş aktarma organları ve önemli atış kontrol ve optik yükseltmeleri aldı. Sonuç olarak, Mk 3 orijinal versiyondan yaklaşık beş ton daha ağır olmakla birlikte, saatte yaklaşık 37 mil (saatte 60 kilometre) azami yol hızı ile daha hızlıdır.
Mk 3'ün bir dizi alt varyantı da daha fazla yükseltme sensörü ve diğer iyileştirmelerle geliştirildi.
En yeni Mk 4, Mk 3'ün geliştirmeleri üzerine inşa edilmiştir.
Geliştirilmiş 120 mm'lik bir topa ve daha da güçlü motoruna uyum sağlamasına yardımcı olmak için yeniden tasarlanmış bir gövdeye sahiptir. Ayrıca gelişmiş sensörlere, savaş yönetimine ve veri paylaşım yeteneklerine sahiptir.
IDF 2009 yılından itibaren Mk 4 varyantlarını Trophy Aktif Koruma Sistemi (APS) ile donatmaya başlayarak tanklara güdümlü tanksavar füzelerine ve diğer zırh karşıtı piyade silahlarına karşı bir koruma katmanı daha sağlamıştır.
Namer adı verilen taretsiz ağır zırhlı personel taşıyıcı ve Ofek komuta aracı da dahil olmak üzere bir dizi Merkava türevi de geliştirilmiş ve sahaya sürülmüştür.
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda, şu anda birçok ülkenin Merkava'nın daha da eski varyantlarını satın almakla ilgilendiğini öğrenmek şaşırtıcı değil.
Şu anda İsrail Savunma Bakanlığı ile aktif olarak görüşen tarafların hiçbiri belirlenmemiş olsa da, geçmişte Kolombiya ve Türkiye'nin örnekleri satın almakla ilgilendiğine dair raporlar vardı.
Singapur'un 2010'ların ortalarında düzinelerce Merkava satın aldığına dair haberler hiçbir zaman doğrulanmadı.
SIBAT Başkanı Kulas'ın Merkava'ları satın almakla aktif olarak ilgilendiğini söylediği Avrupa ülkesi Türkiye olabilir, ancak bu durum geçmişte olduğundan daha az olası görünüyor.
Türkiye daha önce İsrail ile eski tanklar için yükseltme paketleri, özellikle de ABD yapımı M60'ın varyantları da dahil olmak üzere varyant savunma programları üzerinde çalıştı.
Son zamanlarda daha da ısınmış olsalar da, Türkiye-İsrail ilişkileri geçtiğimiz on yıl içinde önemli ölçüde soğumuştu.
Türk Ordusu, Altay adı verilen ve yerli olarak geliştirilen bir ana muharebe tankı satın alma konusunda ilerliyor. Roketsan gibi Türk savunma firmaları da yeni M60 geliştirmeleri sunmaya devam ediyor.
Halen eski Sovyet tasarımlarının varyantlarını ve türevlerini kullanan daha küçük ülkeler de dahil olmak üzere, şu anda yeni tanklar için pazarda olabilecek çeşitli Avrupa ülkeleri var.
T-72 tabanlı M-84A4 tanklarına sahip Hırvatistan buna bir örnektir ve halihazırda İsrail ile ikinci el, ancak daha üst düzey askeri donanımın potansiyel satışı konusunda bir etkileşim geçmişine sahiptir. Hırvat Hava Kuvvetleri 2010'ların sonunda eski İsrail F-16A/B Netz savaş uçaklarını almak için sıraya girmişti ki ABD hükümeti bu anlaşmayı engelledi.
Elbette mevcut jeopolitik bağlamda en büyük soru, adı açıklanmayan Avrupa ülkesinin Ukrayna olup olmadığıdır. Durumun böyle olabileceğine dair spekülasyonlar zaten vardı, ancak şu ana kadar durumun böyle olduğunu gösteren hiçbir şey ortaya çıkmadı. Elbette Avrupa'daki başka bir ülke de bu tankları satın alabilir ve daha sonra Ukrayna'ya transfer edebilir.
Ukrayna hükümetinin işgalci Rus güçlerine karşı mücadelede yardımcı olması için aktif olarak daha modern tanklar edinmeye çalıştığı bir sır değil. Ukrayna'nın Batılı ortakları, aralarında İngiliz Challenger 2'ler ve Alman Leopard 2'lerin de bulunduğu çeşitli tiplerde tanklar tedarik etmeye başladılar ancak bu teslimatlar zaman alıyor. Özellikle ABD yapımı Abrams'ların teslim edilmesine daha aylar var.
Aynı zamanda Ukrayna ordusu şu anda ağır zırhlıların önemli bir rol oynadığı büyük bir karşı saldırıya aktif olarak katılıyor. Bu durum, şaşırtıcı olmayan bir şekilde, kayda değer muharebe kayıplarıyla sonuçlandı. Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ülkeler daha bu hafta Ukrayna silahlı kuvvetlerine tank ve diğer ağır zırhlı araç akışını sürdürme sözü verdi.
İlginç bir şekilde, SIBAT başkanı Kulas son röportajında İsrail'in emekli Merkavaları tedarik edebilme hızını önemli bir satış noktası olarak vurguladı.
"Dünya sistemlerin peşinde koşuyor ve üretim süreçleri zaman gerektiriyor ve herkesin bekleyecek zamanı yok" dedi.
Aynı zamanda, Rusya'nın Şubat 2022'de topyekûn işgalini başlatmasından bu yana İsrail hükümetinin Ukrayna'ya açık bir askeri yardım sağlama konusunda çok çekingen davrandığını da belirtmek gerekir.
İsrailli yetkililer Mart ayında bir tür politika değişikliğine gidildiğini duyurmuş ancak onayın yalnızca insansız hava aracı saldırılarına karşı kullanılanlar gibi "savunma" amaçlı sistemlerin satışına verileceğini vurgulamıştı.
Kısa bir süre önce internette ortaya çıkan bir grup gizli ABD hükümet belgesi, Amerikalı yetkililerin İsrail'in tutumunu daha da değiştirmesi için baskı yapılabileceğine inandıklarını gösteriyordu.
Geçtiğimiz hafta içinde internette dolaşan ve bir Ukrayna askerini İsrail yapımı Spike tanksavar füze lançeri ile gösterdiğini iddia eden fotoğraflar da var ancak bu görüntüleri çevreleyen koşullar belirsizliğini ve doğrulanmamışlığını koruyor.
Güney Kıbrıs'ın Ulusal Muhafızlarına ait T-80U tanklarının Ukrayna'ya transfer etmesi için büyük baskı altında olduğunu ve Yunanistan'ın bu T-80U'ların kaybını telafi etmek için kendi stoklarından Leopard 2'leri GKRY’ye vermeye pek istekli olmayacağını unutmamak gerek.
Tüm bunların ötesinde Kulas sadece Merkava satışlarıyla ilgili görüşmelerin ilerlediğini doğruladı. Bu anlaşmaların sonuçlanıp sonuçlanmayacağını zaman gösterecek.
Sonuç olarak, İsrail'in eşsiz Merkava tankının ilk dış satışını gerçekten gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceğini ve alıcılar arasında Ukrayna'nın olup olmayacağını sadece zaman gösterecek.