Türkiye ile Kazakistan uydu sistemlerinde iş birliğine gitmişti
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, Rusya’nın kiraladığı Baykonur Uzay Üssü tesislerinden 116 kilometre alanın geri alınmasını öngören protokolü onayladı.
Kazakistan ile Türkiye, uzay alanındaki ilk işbirliğini Eylül 2022’nin sonlarına doğru gerçekleşmişti. Anlaşma ile birlikte TUSAŞ, haberleşme uyduları geliştirilmesi için Türk Devletleri Teşkilatı ve Orta Asya ülkelerinin hedefleri doğrultusunda ortak çalışmalar gerçekleştirecek.
Mutabakat zaptı kapsamında, Kazakistan’a TUSAŞ tarafından haberleşme uyduları temini, bu konuda oluşturulacak ortak çalışma grubuyla Uydu Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi faaliyetlerine ilişkin danışmanlık hizmeti ile teknoloji transferi sağlanacak.
Anlaşma kapsamında haberleşme uydularına ilave olarak TUSAŞ, Ghalam için yeni nesil yer gözlem uydularının geliştirilmesine yönelik çalışmalar da yapacak.
Kazakistan, Rusya’ya verdiği topraklarını geri aldı
Rusya’dan Kazakistan’a her yıl üssün kullanımı için 115 milyon dolar tutarında ödeme yapıldığını kaydeden Musin, kiradan 27 yılda 3 milyar doları aşkın gelir elde edildiğini belirtti.
Kazakistan, Baykonur Uzay Üssü için Rusya’ya kiraladığı alanın 11 bin hektarlık kısmını geri aldı.
Fakat Kazakistan, Rusya Federal Uzay Ajansının (Roscosmos) mülküne el koydu ve 500 milyon liradan fazla borcun ödenmesi için çağrı yaptı.
Kazakistan’da, Rusya Federal Uzay Ajansına (Roscosmos) bağlı Rus uzay limanlarının ana işletmecisi olan Yere Dayalı Uzay Altyapısı Operasyon Merkezi’nin (TSENKI) mülküne el konuldu.
Kazakistan’ın, Baykonur’dan 13.5 milyar tengelik (561 milyon TL) borç tahsil etmeyi planladığı öğrenildi. Söz konusu borcun, Soyuz-5 roketinin fırlatılmasının çevreye verdiği zarar nedeniyle oluştuğu duyuruldu.
Kazakistan’ın Kızılorda eyaletinde yer alan Baykonur Uzay Üssü Tesisleri, 6 bin 700 kilometrekare alanı kapsıyor, Baykonur kenti ve Baykonur Uzay Üssünden oluşuyor.
Dünyanın en büyük uzay üssü Baykonur’da, fırlatma rampası, kontrol kuleleri, kontrol merkezleri ve bin 500 kilometre uzunlukta bir füze deneme alanı bulunuyor.
KAZAKİSTAN, ROSCOSMOS’A KASIM 2022’DE İCRA TAKİBİ BAŞLATTI
Kazakistan İcra Dairesi, Roscosmos’a bağlı TSENKI merkezinin ülkeden varlık çekmesini yasakladı ve başkanının soruşturma bitene kadar ülkeden ayrılmasını yasakladı. Bayterek Uzay Kompleksi, 13.5 milyar tengelik borç karşısında Roscosmos’a bağlı merkeze, Kasım 2022’de icra takibi başlattı. Ardından, en son Ocak 2023’te tedbir kararı için merkeze tebligat gönderildi.
KAZAKİSTAN’DAKİ BAYKONUR RUS UZAY ÜSSÜ
Jeostratejik ve Jeopolitik Önemi
Dünya genelindeki uzay üslerinden en tanınmış olanlarından biri olan Baykonur Uzay Üssü (Kosmodrom) Kazakistan’ın Kızılorda bölgesi sınırlarındaki Kazalı şehri ile Jusalı ve Turatam köyleri yakınlarındaki bir alanda kurulmuştur.
2 Haziran 1955 tarihinde zemini atılan üs, 6.717 km2’lik alana sahip olup, dünyanın en eski ve en büyük uzay üssü olma özelliğini taşımaktadır. Sovyet yönetimi üsse güvenlik gerekçesiyle, tam olarak bulunduğu bölge yerine 322 km uzaklıktaki Baykonur adını vermiştir
Rusya’nın Kazakistan’dan kiraladığı Baykonur Uzay Üssü, Baykonur şehri ve aynı adı taşıyan üsten oluşuyor. Şehirde 76 binden fazla insan yaşıyor ve bunların yaklaşık yüzde 60’ı Kazakistan vatandaşı. Şehirde, yaklaşık yüzde 37 Rus nüfusu yer alıyor.. Baykonur yönetimi, her iki ülkenin cumhurbaşkanlarının kararnameleriyle atanıyor.