İran 12 günde bir nükleer üretme kapasitesine ulaştı

Uluslararası denetçiler, İran‘ın Fordo tesisinde yüzde 83.7 oranında zenginleştirilmiş uranyum tespit etti. ABD’ye göre, İran’ın nükleer bomba üretme süresi 12 güne kadar düştü.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Yönetim Kurulu üyesi ülkelerle her 3 ayda bir paylaştığı İran’ın nükleer faaliyetlerini ele alan raporunda, bu ülkede yüksek düzeyde zenginleştirilmiş uranyum parçacıklarının tespit edildiği bilgisine yer verdi.

Amerikan haber ajansı AP’nin elde ettiği raporda “İran, ajansa zenginleştirme seviyelerinde ‘istenmeyen dalgalanmaların’ geçiş döneminde meydana gelmiş olabileceğini bildirdi” ifadesi de yer aldı.

UAEA Başkanı Rafael Grossi, hafta sonu İran Başbakanı İbrahim Reisi’yle yüz yüze görüşeceğini açıkladı.

“İRAN NÜKLEER BOMBAYA ERİŞİM SÜRESİ KISALDI”

Voice of America’da (Amerika’nın Sesi) yer alan habere göre, UAEA’nin raporu Washington’da ciddi rahatsızlığa yol açtı. ABD Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi oturumunda konuşan Pentagon Savunma Politikalarından Sorumlu Müsteşarı Colin Kahl, “İran’ın önceki yönetimi 2018 yılında Kapsamlı Ortak Eylem Planı’ndan (JCPOA) çıkma kararı aldığında, nükleer bir bomba için gerekli bölünebilir materyali üretmek için 12 aya ihtiyaçları vardı. Şimdi bu süre 12 güne kadar düştü” dedi.

İRAN YALANLAMIŞTI

İran’ın yüzde 84 seviyesinde uranyum zenginleştirdiğine ilişkin haberler çıkmış, Tahran bunu yalanlamıştı.Nükleer başlık için uranyumun yüzde 90 veya daha fazla zenginleştirilmesi gerekiyor.

ABD, İran’ı dizginlemek hala mümkün

Pentagon’un önemli ismine göre İran’ın nükleer programlarını yeniden kısıtlamak için Kapsamlı Ortak Eylem Planı çerçevesinde iş birliğine geri dönmek en iyi seçenek, ancak ABD henüz böyle bir şeyi düşünmüyor. Kahl, “Şu anda JCPOA dondurulmuş vaziyette.” ifadelerini kullandı.

2015 yılında İngiltere, Almanya, Çin, Rusya, ABD, Fransa ve İran, İran’ın nükleer programının dizginlenmesi karşılığında ülkeye uygulanan yaptırımların kaldırılmasını öngören JCPOA adlı bir nükleer anlaşma imzalamıştı. 2018 yılında Donald Trump‘ın başkanlığı döneminde ABD, JCPOA’dan çekilme ve İran’a yönelik yaptırımları yeniden uygulama kararı aldı.

BİDEN’IN ÇABASI YETMEDİ

Biden yönetimi anlaşmayı canlandırmak için iki yıl boyunca uğraştı ancak henüz başarılı olamadı. Diplomatlar IAEA’nın İran’ın yüzde 60’a kadar uranyum zenginleştirdiği Ferda Yakıt Zenginleştirme Santralı’nda yüzde 83,7 saflıkta uranyum izlerine rastladığını bildirmişti. Nükleer silah yapılabilmesi için gerekli uranyum saflık oranı yüzde 90. Bazen uranyum saflaştırma oranında yükseliş olabileceği, bunun kazara meydana gelebileceği belirtilse de bu oranın çok fazla olması dikkat çekiyor.

‘BİLGİ VERMEDEN DEĞİŞİKLİK YAPTILAR’

Kalıntılara yüzde 60 seviyesinde uranyum zenginleştiren birbirine bağlı iki gelişmiş santrifüj kümesinin ürünlerinde rastlandı. UAEA daha önceki bir raporda İran’ı, bu basamaklarda kendisine bilgi vermeden önemli değişiklikler yaptığı için eleştirmişti.

IAEA üye ülkeleri bilgilendirmek için hazırladığı raporda konuyu İranlı yetkililerle görüşmekte olduğunu belirtti.

İran, IAEA’ya yüzde 60 zenginleştirilmiş ürünün işlemleri sırasında (Kasım 2022) geçiş döneminde veya besleme silindiri değiştirilirken zenginleştirme seviyelerinde istenmeyen dalgalanmalar meydana gelmiş olabileceğini bildirdi.

Üst düzey bir diplomat, pratikte 55 kilogramdan fazla yüzde 60 zenginleştirilmiş uranyumun bir bomba yapabileceğini çünkü zenginleştirme işlemi sırasında malzemenin bir kısmının harcandığını belirtti.

İran nükleer silah üretmeye çalıştığı iddialarını reddediyor ve nükleer teknolojisini sivil amaçlarla kullanmak istediğini söylüyor.