Türkiye yerli ve milli savunma sanayinde bir ilke daha imza attı. Türkiye ilk kez insansız bir deniz aracından atılan sonobuoy ile su altındaki hedefi buldu. Mavi Vatan için hayati bir önem taşıyan bu sistem sayesinde askerimizin hayatı riske atılmıyor.
ASELBUOY, deniz karakol uçakları ya da suüstü gemilerinden atılabilecek şekilde geliştirilmiş, NATO-A boyutunda pasif ve yönlü bir sonobuoydur.ASELBUOY, iki farklı çalışma derinliğinde yatay düzlemde 5-2400Hz frekans bandında yönlü akustik bilgi toplayabilmekte ve bu bilgileri 96 farklı VHF kanalından birini kullanarak anlık olarak hava ve suüstü platformlarına iletebilmektedir. ASELBUOY’un çalışma derinliği, VHF haberleşme kanalı ve çalışma süresi atılmadan önce kendi üzerindeki kullanıcı arayüzünden programlanabilmektedir. Programlanan çalışma süresi sonuna gelindiğinde ise sarf edilebilir bir sistem olan ASELBUOY kendi kendini batırmaktadır.
Denizaltı Savunma Harbinin Önemli Vurucularından SONOBUOY‘lar
Ankara’nın son yıllardaki en önemli konu başlıklarından biri de hiç şüphesiz Mavi Vatan… Gerek tansiyonun kimi zaman çok yükseldiği Ege ve Akdeniz’de kimi zaman dünyanın gözünün üzerinde olduğu Karadeniz’de Türkiye’nin güçlü bir pozisyonda olabilmesi bu nedenle değerli.
Mavi Vatan’da gerek su üstü gerek su altı unsurları izleyebilmek, hareketlerini gözlemleyebilmek ve niyetlerini anlayabilmek hayati öneme sahip. Bu noktada en önemli araçlardan biri sonobuoy. Koç Savunma, ürettiği sonobuoy tespit yazılımıyla bu alanda Türkiye’nin çok kritik bir açığını kapatmakla kalmadı aynı zamanda böylesine hassas bir alanda dışa bağımlılığı da ortadan kaldırmış oldu.
SONOBUOY ÇALIŞMA PRENSİBİ
SONOBUOY’lar tuzlu su teması üzerine enerji üretmeye başlayan bir pil kullanılır. Enerji verildiğinde, bir şamandırayı CO2 gazı ile şişirmek için bir mekanizma etkinleştirilir ve SONOBUOY askıya alınır. Sensörler daha sonra belirlenen derinliklere bırakılır.
Pasif SONOBUOY’lar, su altı sesini elektrik sinyallerine dönüştürmek için hidrofonlar kullanır. Bazı SONOBUOY’lar hassas kalibre edilmiş hidrofonlara sahiptir. Çoğu SONOBUOY, konuşlandırıldıktan sonraki yaklaşık 8 saat içinde otomatik olarak batar.
SONOBUOY kullanan hava araçları deniz karakol uçakları ve denizaltı savunma harbi helikopterleridir. Son dönemde İHA teknolojisinde yaşanan gelişmeler ile sabit ve döner kanatlı İHA’lar SONOBUOY kullanabilme yeteneğine kavuşmuştur.
SONOBUOY ÇALIŞMA PRENSİBİ
SONOBUOY NE İŞE YARIYOR?
Satıhtaki gemi ve sualtındaki denizaltı varlığına dair verileri alıcıya ileten taktik bir sonar sistemi olması itibariyle sonobuoy, denizaltı savunma harbindeki (AntiSubmarine Warfare, ASW) çekirdek teknolojiyi teşkil etmektedir. Konvansiyonel sonar sistemleriyle benzer bir şekilde aktif, pasif ve haberleşme gibi tasniflere tabidir. Bununla beraber, çalışma prensibine ve taşıdığı sensörlere göre bunlardan farklı tasniflere tabi sonobuoy sistemleri de mevcuttur.
Sualtı harbinde, su altında saklanan denizaltıların, insansız araçların tespit edilmesi çok önemli. Bu araçların tespit edilmesi için suda yaydıkları gürültüleri dinleyen ve bunları karadaki, havadaki ya da su üstündeki diğer platformlara ileten sensörler kullanılıyor. Bu sensörlere sonuoboy deniliyor.
SONOBUOY NE İŞE YARIYOR?
Bu araçlar harcanabilir olarak deniz ortamına gemiden, uçaktan ya da insansız bir cihazdan atılabiliyor. Ve ortamı dinlemeye başlıyorlar. Temas almaya başladıktan itibaren bu temaslarını özel sinyal işleme algoritmalarıyla ilgili ortamlara ileterek hedefleri rapor ediyor.
Donanmalar; ASW kabiliyetini muhtemel hasım denizaltıların tespit edilmesi, konumunun bulunması, teşhis edilmesi ve takip edilmesi yetenekleri üzerine bina etmektedir. Bu yetenekler sonobuoy sistemlerinin kabiliyetlerine dayanmaktadır. Sonobuoylar, hem akustik sinyal kaynağı hem sualtı sinyallerinin alınması işlevlerini sağlar. Alınan sinyaller analiz, muhtemel hedeflerin tespiti ve muharebe sonrası analiz için kaydedilmesi faaliyetlerinin icra edilmesi için ilgili birimlere radyo muhaberesi yoluyla iletilir. Denizaltı harbi üzerine geliştirilen taktiklerin bir parçası olan sonobuoy; satıhta seyreden gemilerin ve denizaltıların kısa veya uzun menzilde tespit edilmesine imkân tanımakta ve böylece hedeflere taarruz edilmesinin kapısını aralamaktadır.
SONOBUOY NE İŞE YARIYOR?
HEDEFİN YERİ MİLLİ SİSTEMLERLE TESPİT EDİLİYOR
Koç Savunma Şirketinde Sistem Entegrasyon ve Test Birimi Yöneticisi Burçin Kayalı, sonuoboy’dan gelen sinyalleri dinleyen, bunları ayrıştıran, analiz eden ve hedefin yerini söyleyen bir sinyal işleme sistemi geliştirdiklerini söyledi.
Bu sistemi geliştirirken Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın büyük desteğini aldıklarını anlatan Kayalı, “Önce MELTEM uçaklarımızda bu sistemi denedik ve başarılı olduk. Ardından Deniz Kuvvetleri’ne ait insansız hava aracında denemeler yaptık. Onda da başarılı olduk.” ifadesinde bulundu.
TÜRKİYE İLK KEZ BU KABİLİYETE KAVUŞTU
Tatbikat kapsamında Türkiye’nin geliştirdiği MARLİN isimli su üstü insansız deniz aracından sonuoboy bıraktıklarını anlatan Kayalı, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Orada bizim geliştirdiğimiz sinyal işleme sistemi kullanılarak, tatbikatta düşman denizaltı hedefine bürünen cismi çok hızlı bir şekilde tespit ettik. Tespit etmekle kalmadık NATO standartlarına uygun bir şekilde hemen karargaha rapor ettik. Böylece Türkiye ilk kez kendine ait bir yazılımla sonuoboy vasıtasıyla düşman denizaltıyı tespit etmiş oldu. Bu son derece önemli bir iş. Bu sistem daha önce yurtdışından ithal ediliyordu. Koç Savunma sayesinde ilk kez yerli ve milli olarak hayata geçirildi.”
HEDEFİN YERİ MİLLİ SİSTEMLERLE TESPİT EDİLİYOR
PERSONELİN CAN GÜVENLİĞİ RİSKE EDİLMİYOR
Sonouboy’un çok önemli bir sensör olduğuna da işaret eden Burçin Kayalı, ucuz maliyetleri nedeniyle ‘harcanabilir ürünler’ olarak kabul edilen bu sistemlerin sahaya çok sayıda atılabildiğine dikkat çekiyor.
Sayı artınca düşman hedefleri bulma olasılığının da yükseldiğine vurgu yapan Kayalı, “Buradaki üzerinde durmamız gereken hususlardan biri de insan faktörü… Riskli bölgeye kendi personelinizi sokmadan sonuoboy ve sahip olduğunuz yazılımlarla düşmanı tespit edebiliyorsunuz. Personelin can güvenliğini riske etmiyorsunuz” ifadesinde bulundu.
EN ÖNEMLİ MESELE SİNYALLERİN DOĞRU İŞLENMESİ
Kayalı, sistemle ilgili de önemli bir noktaya işaret ediyor ve en önemli meselenin sonuoboy’lardan gelen sinyallerin ayrıştırılıp işlenmesi olayı olduğunun altını çiziyor.
Türkiye’nin, sualtı harbi olan her yerde, özellikle Ege ve Doğu Akdeniz gibi çevre sularımızda çok önemli bir sisteme kavuştuğunu söyleyen Kayalı, “Durumsal farkındalık kapsamında su altında nelerin olduğunu, nelerin hareket ettiğini, neyin düşmanca niyet gösterdiğini tespit edip bunları analiz etmek zorundayız. Mavi Vatan’ın her noktasında sonouboy işletim sistemini kullanmanın çok önemli olduğunu düşünüyoruz. İmza attığımız sistem Mavi Vatan’ın geleceği için hayati önemde” diyerek sözlerini tamamlıyor.
