Türkiye Uzay Ajansı (TUA), ‘Ay Araştırma Programı’nda kullanılacak Hibrit İtki Sistemi’nin (HİS), sonda roketiyle 103 kilometre irtifaya ulaştığını ve ateşlendiği duyurdu.
Türkiye Uzay Ajansı’nın (TUA) sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, Hibrit İtki Sistemi‘ne ilişkin paylaşım yaptı.
Dünya’da ilk kez bir Hibrit İtki Sistemi uzaya taşındığını duyuran Türkiye Uzay Ajansı yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı:
“Dünya’da ilk kez bir Hibrit İtki Sistemi uzaya taşındı! Ay Araştırma Programı’nda kullanılacak Hibrit İtki Sistemi (HİS), DeltaV Uzay sonda roketiyle 103 km irtifaya ulaştı ve ateşlendi. HİS’lerimizi gizleyemiyoruz, gururluyuz.” Çekilen fotoğrafta Delta V Uzay Teknolojileri A.Ş’in geliştirmekte olduğu TESOR (<100 km), SORS (>100 km) füze başlıkları ve Ay Motoru görüntülendi.
Milli Uzay Programı’nda birinci hedef olan Ay görevi kapsamında ateşlenecek milli ve özgün hibrit roketin yapımı için Delta V firması 3 yıldır çalışmaktadır. Uzay aracı yaklaşık 2 ton ağırlığı olmasını öngörülmektedir. Bu uzay aracıyla 2023 sonunda Ay’a ulaşılacak. Uzay aracının Ay’dan geri dönüşü olmayacak. Uzay aracı 2023’te “yumuşakça çarpma sertçe inme” şeklinde yatay bir şekilde Ay’a çarparak inecek ve uzay aracının Ay’a ulaşması ve ulaşana kadarki süreci yönetilerek çeşitli veriler toplanacak.
“Yüksek performans, ileri teknoloji”
Delta V Genel Müdürü Karabeyoğlu, ateşlemesi yapılan SORS’un dünyada kullanılan en ileri teknolojilerden birine sahip olduğunu vurgulayarak, “Sıvı oksijen ve parafin yakıt kullanan çok hızlı yanan ve yüksek performans ortaya koyan bir motordan bahsediyoruz.” dedi.
TUA Başkanı Yıldırım, Milli Uzay Programı’ndaki 10 hedefin tamamında ilerleme kaydettiklerini bildirerek, “2030 yılına geldiğimizde Türkiye bir uzay gücü olarak yerini alacak dünyada 7-8 ülkeden biri olacak.” ifadesini kullandı.
Yerli Hibrit roket motorları
Hibrit roket motorlarının yakıtı katı ve oksitleyicisi sıvı olarak depolanır. Üretimi katı yakıtlı motorlara göre karmaşık olup sıvı yakıtlı motorlara göre basittir. Üretim maliyeti sıvı yakıtlı motorlara göre bir hayli düşüktür.
Hibrit motorlar temel olarak 4 kısımdan meydana gelir. Roketin burnundan gövdesine doğru basınçlandırma tankı, sıvı oksitleyici, katı yakıt ve lüle olarak sıralanır. Sıvı oksitleyici, katı yakıtın içinde karışarak sıcak gaz oluşturur.
Sıcak gaz lüle içinde yüksek hızlara ulaştırılır. Basınçlandırma tankı, zamanla azalan sıvı oksitleyicinin gaz haline geçmesini engeller ve oksitleyiciyi ittirerek daha iyi yanmasını sağlar.
Hibrit roket motorları diğer tip roket motorlarına göre daha az yaygındır. Bu yüzden ticari fırlatmalarda belli bir know-how’ı (teknik bilgi birikimi) yok denilecek kadar azdır. Firmalar tamamen kendi teknolojilerini geliştirmektedir. Hibrit roket motorları uzay roketlerinde daha yeni yeni kullanılmaya başlanmıştır.
Hibrit roket motorları daha çevreci
Hibrit roket motorları katı yakıt ve sıvı oksitleyicinin bir araya getirilmesiyle elde edilen yenilikçi roket sistemleri olup, katı ya da sıvı sistemlerde bulunmayan emniyet, maliyet ve daha çevreci olma avantajlarına sahip.
Bu sistemler, maliyetin öncelik haline geldiği ticari uzay faaliyetlerinde, maliyetin yanında güvenliğin ve çevre hassasiyetinin de ön planda olduğu uzay turizmi gibi yeni uygulama alanlarında talep edilir hale geldi. Hibrit yakıtlı roketler sayesinde yeni nesil fırlatma sistemleri, üst kademe itici motorları ve yörünge altı sistemlerin geliştirilmesi mümkün olabilecek.
Ay görevi ve DeltaV Uzay Teknolojileri
TUA ile birlikte IAC 2021 Fuarına katılan DeltaV Uzay Teknolojileri; fuarda yer alan standında ay görevini temsil ettiği tahmin edilen maketi sergiledi. DeltaV Uzay Teknolojileri; Milli Uzay Programında yer alan “Ay’a ilk temas” isimli ay görevinde uzay aracını dünya yörüngesinden itibaren aya taşıyacak hibrit motoru geliştirecek. IAF 2021 Fuarında sergilenen makette 4 adet motor ve 4 adet faydalı yük yer almakta.
SORS, 2023 Ay’a sert iniş öncelikli olmak üzere kullanılacak hibrit yakıtlı motor teknolojisine sahip bir sonda roketi sistemi. Sıvı oksitleyici ve katı parafinle ateşlenen SORS’un Nisan 2021’de dikey ateşleme testleri gerçekleşmişti.
One thought on “Delta V Hibrit İtki Sistemli roketi 103 km irtifaya ulaştı”